Trong một buổi tọa đàm với sinh viên tại Thủ đô Canberra, Úc hôm thứ Năm (27/7), Đô đốc Scott H. Swift – Chỉ huy trưởng Hạm đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ đã trả lời “có tuân lệnh” khi nhận được câu hỏi: Nếu Tổng thống Trump ra lệnh tấn công hạt nhân vào Trung Quốc, ông có làm theo không?

Tờ New York Times (NYT) cho hay câu trả lời của Đô Đốc Scott H. Swift diễn ra khi ông đang nói chuyện tại Đại học Quốc gia Úc, ở Thủ Đô Canberra hôm thứ Năm (27/7).  Phản ứng của vị sĩ quan cao cấp Mỹ biểu hiện rõ nguyên tắc kiểm soát dân sự đối với quân đội Hoa Kỳ.

Đô đốc Scott Swift (thứ 2 từ phải sang) trong một chuyến thăm Đà Nẵng, Việt Nam vào tháng 4/2012

Ông Swift nói rằng: “Mọi thành viên của quân đội Hoa Kỳ đã tuyên thệ bảo vệ Hiến pháp Mỹ trước tất cả các kẻ thủ ở trong và ngoài nước; và phải tuân lệnh các sĩ quan, cũng như tổng thống Hoa Kỳ vì người đứng đầu cơ quan hành pháp Mỹ chính là chỉ huy trưởng đã bổ nhiệm chúng tôi”.

Đại tá Charlie Brown, phát ngôn viên của Hạm đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ, nói rằng tiền đề của câu hỏi về việc sử dụng vũ khí hạt nhân chống lại Trung Quốc là “nực cười”, chứ đó không phải là điều mà Đô đốc Swift tự nói ra.

Ông Brown nói thêm rằng: “Có lẽ ông ấy nên bác bỏ giả định đó. Ông đang cố gắng tìm một cơ hội nhằm sử dụng nó để cung cấp một thông điệp về điều gì đó tích cực, và đó là câu trả lời ông đưa ra về kiểm soát dân sự”.

Phía Trung Quốc chưa có bất kỳ phản ứng nào về những lời phát biểu mới nhất của Đô đốc Scott H. Swift.

Ông Rory Medcalf, Hiệu trưởng trường Đại học An ninh Quốc gia Úc và cũng là chủ tọa của buổi tọa đàm, cho biết câu hỏi liên quan đến Trung Quốc nêu trên đã được đặt ra trực tiếp khi ông Swift đang trên sân khấu và trong bối cảnh không có nhiều thông tin thêm nên khó cho Đô đốc Mỹ có thể đưa ra câu trả lời trọn vẹn.

Ông Medcalf nói: “Đô đốc Swift đã trả lời câu hỏi đó theo cách duy nhất mà một sĩ quan quân đội đương nhiệm có thể làm. Nếu ông ấy trả lời ‘không’, sẽ còn gây ra nhiều tranh cãi hơn nữa vì khi đó ông được cho là không tuân lệnh tổng tư lệnh”.

Tờ NYT cũng cho biết thêm rằng trong buổi tọa đàm này, Đô đốc Swift đã tập trung nói về vai trò của lực lượng quân đội trong việc đảm bảo sự ổn định và duy trì một hệ thống quan hệ quốc tế dựa trên luật lệ.

Cuộc tọa đàm này diễn ra sau khi Hoa Kỳ và Úc vừa tiến hành một cuộc tập trận chung mang tên “Talisman Saber” với sự tham gia của hơn 30.000 quân nhân của cả hai nước tại ngoài khơi bờ biển Queensland và Vùng lãnh thổ phía Bắc nước Úc. Theo NYT, một tàu do thám của Trung Quốc cũng đã hoạt động ở gần khu vực Mỹ – Úc tập trận chung.

Các chuyên gia quốc tế đánh giá rằng Trung Quốc sở hữu kho vũ khí hạt nhân nhỏ hơn Hoa Kỳ và Nga và từ lâu nước này luôn nói rằng họ sẽ không sử dụng vũ khí hạt nhân chống lại một quốc gia khác không có vũ khí tương tự và cũng không sử dụng tấn công hạt nhân trước với kẻ thủ có loại vũ khí hủy diệt này. Tuy nhiên, cũng có nhiều dịp Trung Quốc kêu gọi phải thay đổi chính sách “không sử dụng trước”. Vào năm 2005, một quan chức quân đội Trung Quốc đã phát biểu với các phóng viên nước ngoài rằng Bắc Kinh nên xem xét sử dụng vũ khí hạt nhân chống lại Hoa Kỳ nếu nước này can thiệp vào một cuộc xung đột tại Đài Loan – một lãnh thổ tự trị mà Trung Quốc luôn coi là một tỉnh của họ.

Vấn đề Đài Loan chính là nơi dễ bùng phát căng thẳng trong mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Hôm Chủ Nhật (23/7), một máy bay trinh sát Hoa Kỳ đang bay trên khu vực biển Hoa Đông đã bị chiến đấu cơ Trung Quốc bay chặn đầu nguy hiểm và buộc phi cơ Mỹ phải đổi hướng để tránh va chạm.

Trước đó, vào cuối tháng 6, Mỹ cũng đã đồng ý một thỏa thuận bán cho Đài Loan gói vũ khí hơn 1,4 tỷ USD bấp chấp sự phản đối gay gắt của Trung Quốc.

Yên sơn

Xem thêm: