Dữ liệu mới từ bản đồ nhiệt chuỗi cung ứng của CNBC (​​trang web tài chính Mỹ) cho thấy đơn đặt hàng sản xuất của Mỹ tại Trung Quốc đã giảm 40%, điều này có thể buộc các nhà máy Trung Quốc phải nghỉ Tết Nguyên đán sớm hơn hai tuần.

shutterstock 1246781203
(Ảnh minh họa: tuaindeed / Shutterstock)

Các hãng vận tải đã và đang thông báo thêm các chuyến tàu trống (blank sailing) và tạm dừng dịch vụ để cân bằng cung và cầu, CNBC đưa tin.

CEO Joe Monaghan của Worldwide Logistics Group cho biết: “Giá cước container từ châu Á tiếp tục giảm khi nhu cầu sụt giảm, buộc các hãng vận tải biển phải có nhiều chuyến đi bị bỏ trống hơn bao giờ hết vào thời điểm mà mức sử dụng tàu thấp kỷ lục”.

Nhiều nhà máy tại Trung Quốc có thể phải nghỉ Tết sớm

Công ty Worldwide Logistics nói với CNBC rằng dự kiến dịp Tết Nguyên đán, nhiều nhà máy ở Trung Quốc ​​sẽ nghỉ ngơi sớm hơn thông lệ khoảng 2 tuần do lượng đơn đặt hàng giảm. Ngày 21/1 là Tết Nguyên Đán, 7 ngày sau Tết được coi là ngày nghỉ trên toàn Trung Quốc. CEO Monaghan nói: “Rất nhiều nhà sản xuất sẽ tạm nghỉ vào đầu tháng Giêng”.

Công ty nghiên cứu chuỗi cung ứng Project44 nói với CNBC rằng số lượng tàu container TEU (container tiêu chuẩn 20 foot) từ Trung Quốc đến Mỹ đã giảm đáng kể kể từ cuối mùa hè năm 2022 sau khi đạt mức thương mại kỷ lục trong thời gian phong tỏa do đại dịch COVID-19, bao gồm từ tháng 8 – 11 giảm 21% tổng số tàu container.

Công ty vận chuyển toàn cầu HLS có trụ sở tại châu Á đã đưa ra cảnh báo cho khách hàng trong một bản tin gần đây về môi trường kinh doanh vận tải đường biển. HLS viết: “Đây dường như là thời điểm rất tồi tệ đối với ngành vận tải biển. Khi [tàu] trọng tải mới gia nhập thị trường, chúng ta phải đối mặt với 2 vấn đề gồm nhu cầu giảm và công suất dư thừa”.

Các nhà phân tích của HLS dự báo vào năm 2023 sản lượng container sẽ giảm thêm 2,5% trong khi khả năng chuyên chở tăng gần 5% – 6%, điều này sẽ tiếp tục tác động tiêu cực đến giá cước trong năm 2023. “Sự bất ổn về kinh tế, những lo ngại về địa chính trị và cạnh tranh thị trường ngày càng tăng sẽ làm phức tạp thêm thị trường vận tải container”, theo HLS.

Giám đốc điều hành Alan Baer của OL USA nói với CNBC rằng có một số dấu hiệu ban đầu về việc điều chỉnh hàng tồn kho. “Do các hãng vận chuyển hủy nhiều chuyến tàu hơn nên lượng kinh doanh và dòng đơn đặt hàng tổng thể ở châu Á tiếp tục giảm, đà tăng trong dịp Tết Nguyên đán là không rõ ràng”.

Các cảng Bờ Tây nước Mỹ bị ảnh hưởng nặng nhất

Dữ liệu thương mại do HLS trích dẫn cho thấy vào tháng 10 nhập khẩu của Mỹ từ châu Á giảm mạnh xuống mức thấp nhất trong 20 tháng qua. Giá giao ngay container từ châu Á đến Bờ Tây Mỹ đã vượt qua điểm hòa vốn với rất ít khả năng giảm thêm.

Phó chủ tịch Josh Brazil phụ trách chuỗi cung ứng của Project44 cho biết, các cảng lớn ở Bờ Tây là Los Angeles và Long Beach đã trải qua sụt giảm thương mại lớn nhất do các hãng vận tải biển cũng chuyển một số hàng hóa của họ sang Bờ Đông để tránh rủi ro đình công lớn tại các cảng Bờ Tây.

Thời gian gần đây, việc Trung Quốc phong tỏa chống dịch COVID-19 tiếp tục ảnh hưởng đến hoạt động của ngành sản xuất và trì hoãn hoạt động xuất khẩu hàng hóa. Giao thông vận tải xuyên tỉnh và liên thành phố cũng có các rào cản cục bộ, chủ yếu liên quan đến yêu cầu xét nghiệm COVID-19 đối với tài xế xe tải làm năng lực vận tải của xe tải đã bị ảnh hưởng quá nhiều.

Đơn đặt hàng sản xuất từ ​​Mỹ và EU giảm cũng đang ảnh hưởng đến Việt Nam. Trước đó khi ngày càng có nhiều hoạt động thương mại được chuyển hướng ra khỏi Trung Quốc thì Việt Nam đã nổi lên như một trung tâm sản xuất mới.

Mỹ tăng nhập khẩu từ châu Âu

Không giống như sự sụt giảm các đơn đặt hàng từ Trung Quốc, dữ liệu thương mại do Project44 phân tích cho thấy tuyến thương mại từ châu Âu đến Mỹ “có lẽ là một trong những bước phát triển đáng ngạc nhiên nhất và chắc chắn là quan trọng nhất kể từ đầu năm 2020”. Ông Josh Brazil nói, “Không thể giải thích sự gia tăng mạnh mẽ này chỉ từ dịch bệnh COVID-19. Vấn đề nữa là thay đổi chiến lược khỏi sự phụ thuộc quá mức vào thương mại với Trung Quốc và căng thẳng địa chính trị với Nga là động lực chính của sự bùng nổ thương mại EU-Mỹ”.

Bản đồ thương mại toàn cầu đang nhanh chóng được vẽ lại, khi mối quan hệ kinh tế của phương Tây với Trung Quốc bị đánh giá lại thì thương mại và đầu tư EU-Mỹ đã tăng mạnh. Dữ liệu từ Project 44 cho thấy năm nay Mỹ nhập khẩu nhiều hàng hóa từ châu Âu hơn từ Trung Quốc – một sự thay đổi lớn so với những năm 2010.

“Về phần mình, các nhà sản xuất châu Âu – vốn đang phải vật lộn với giá năng lượng cao ngất ngưởng và lạm phát đang ngày càng tăng – đã thúc đẩy chuyển hướng xuất khẩu và đầu tư vào Mỹ”, ông Josh Brazil cho hay.

Theo dữ liệu từ Project 44, trong tháng 9 xuất khẩu của Đức sang Mỹ đã tăng gần 50% so với một năm trước đó. Trong 9 tháng đầu năm 2022, xuất khẩu của ngành cơ khí chế tạo Đức sang Mỹ đã tăng gần 20% so với cùng kỳ năm ngoái.