TT Trump thông báo đạt thỏa thuận với TNK để rút quân Mỹ khỏi Syria

Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm thứ Hai (7/10) thông báo rằng ông đã đạt được thỏa thuận với Thổ Nhĩ Kỳ về việc Mỹ sẽ rút quân khỏi Syria, đổi lại Ankara nhận giam giữ toàn bộ phần tử khủng bố IS đã bị bắt trong hơn 2 năm qua.

Embed from Getty Images

Tòa Bạch Ốc đã tiết lộ quyết định của Tổng thống Donald Trump đưa ra vào tối Chủ Nhật 6/10 (giờ Mỹ) sau khi điện đàm với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. Ông Trump cũng đã chia sẻ suy nghĩ của ông về vấn đề này trên Twitter vào sáng thứ Hai (7/10).

“…Tôi đã trì hoãn cuộc chiến này gần 3 năm, nhưng bây giờ là lúc chúng ta phải thoát khỏi Những cuộc Chiến tranh Không hồi kết vô lý này – nhiều cuộc chiến trong đó là chiến tranh bộ tộc – và mang binh lính của chúng ta về nhà,” ông Trump viết trên Twitter.

Tổng thống Mỹ nói rằng ông sẽ cho phép Thổ Nhĩ Kỳ can dự vào Syria, bất chấp Mỹ là đồng minh của người Kurd – đối lập với Ankara, trong khu vực. Đổi lại, ông Trump, nói Thổ Nhĩ Kỳ sẽ giữ tất cả những tên khủng bố IS đã bị bắt.

Sau cuộc điện đàm giữa ông Trump và ông Edrogan, Tòa Bạch Ốc đã phát đi tuyên bố cho hay: “Thổ Nhĩ Kỳ bây giờ sẽ chịu trách nhiệm về tất cả các chiến binh IS trong khu vực này mà đã bị bắt trong 2 năm qua sau khi Mỹ đánh bại ‘thành trì’ IS.”

Tổng thống Trump đã nỗ lực rút lính Mỹ khỏi Syria từ sau khi đánh bại IS vào năm ngoái, nhưng đã gặp phải cản trở lớn từ chính những thuộc cấp trong chính phủ của ông.

Một trong những người phản đối ông Trump rút lính Mỹ khỏi Syria mạnh mẽ nhất là ông Jim Mattis – Bộ trưởng Quốc phòng đầu tiên trong chính quyền Trump. Tướng Mattis đã từ chức vào tháng Mười Hai năm ngoái để phản đối quyết định rút lính Mỹ khỏi Syria của ông chủ Tòa Bạch Ốc.

Quyết định mới nhất của ông Trump cũng đã gặp phải phê bình gay gắt từ các nhà ngoại giao và chính trị gia của cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa. Những người chỉ trích ông Trump lập luận rằng họ tin người Kurd xứng đáng được bảo vệ khỏi các cuộc tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ vì họ đã nỗ lực chiến đấu chống IS trong nhiều năm qua.

Cựu Đại sứ Mỹ tại Liên Hiệp Quốc Nikki Haley qua Twitter hôm 7/10 đã chỉ trích ông Trump sau khi ông thông báo đạt được thỏa thuận với Thổ Nhĩ Kỳ.

“Chúng ta phải luôn ủng hộ các đồng minh của chúng ta, nếu chúng ta mong muốn họ ủng hộ chúng ta. Người Kurd là chìa khóa trong cuộc chiến đấu chống IS thành công của chúng ta tại Syria. Việc để họ phải chết là một sai lầm lớn. Thổ Nhĩ Kỳ không là bạn của chúng ta,” bà Nikki Haley tweet.

Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Thượng viện, đã gọi quyết định của ông Trump là “thảm họa”.

Trao đổi với Fox News sáng 7/10, ông Graham nói: “Tôi không biết tất cả chi tiết liên quan tới quyết định của Tổng thống Trump tại bắc Syria. Tôi đang thiết lập cuộc gọi với Ngoại trưởng Pompeo. Nếu các báo cáo của truyền thông là chính xác, thì đây là một thảm họa đang đến.”

Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đã kêu gọi ông Trump “hãy đảo ngược quyết định nguy hiểm này”. Dân biểu Dân chủ này nói rằng quyết định của ông Trump đã phản bội đồng minh người Kurd, đe dọa tới an ninh khu vực và gửi một thông điệp tới Iran và Nga, cũng như các đồng minh của Mỹ rằng Mỹ không còn là một đối tác tin cậy.

Lãnh đạo đa số Thượng viện McConnell cũng phát đi tuyên bố cho hay: “Việc rút nhanh chóng lực lượng Mỹ khỏi Syria sẽ chỉ đem lại lợi ích cho Nga, Iran và chế độ Assad. Và điều đó sẽ tăng rủi ro về việc IS và các nhóm khủng bố khác tái lập nhóm.”

Bất chấp các chỉ trích, ông Trump đã nhấn mạnh lại những ưu tiên chính sách đối ngoại “Nước Mỹ trên hết” của mình.

Ông Trump viết trên Twitter: “Chúng ta sẽ chiến đấu ở nơi mà nó đem lại lợi ích cho chúng ta, và chỉ chiến đấu để chiến thắng.”

Lý giải cho việc tái bố trí quân đội Mỹ tại Syria, ông Trump nói mục đích cuối cùng của ông là hoàn thành lời hứa chiến dịch về việc đưa lính Mỹ trở về nhà. “Chúng ta giống như một lực lượng cảnh sát ở đó. Chúng ta đang không chiến đấu. Chúng ta đang làm cảnh sát,” ông Trump nói.

Trước chỉ trích của nhiều chính trị gia, Tòa Bạch Ốc đã lên tiếng làm rõ rằng Tổng thống Trump không rút ngay lập tức lính Mỹ khỏi Syria.

Theo Breitbart News, một quan chức cao cấp của chính quyền Trump giấu tên hôm 7/10 cho biết: “Đây không phải là một sự rút lui khỏi Syria. Chúng tôi đang nói về một nhóm nhỏ binh lính sẽ chuyển tới các căn cứ khác bên trong Syria.”

Vị quan chức này khẳng định rằng những động thái điều quân của ông Trump không phải là “bật đèn xanh” hoặc tán thành Thổ Nhĩ Kỳ mở chiến dịch quân sự chống lại lực lượng người Kurd.

“Tổng thống [Trump] đã nói rất rõ, cả công khai và riêng tư, rằng Mỹ không tán thành hoặc ủng hộ bất kỳ hoạt động nào của Thổ Nhĩ Kỳ tại bắc Syria,” quan chức Mỹ nói thêm.

Vị quan chức giấu tên nhấn mạnh rằng cuối cùng Tổng thống Trump vẫn muốn rút lính Mỹ khỏi Syria, nhưng ông ấy không thực hiện điều đó vào thời điểm này.

“Mục tiêu cuối cùng của chúng tôi là rút quân đội Mỹ khỏi Trung Đông và để các bên trong khu vực tự quyết định tương lai của chính họ. Nhưng đây không phải là thời điểm cho bất kỳ chuyển động nào như vậy. Chúng tôi đang điều chuyển 50 binh lính bên trong Syria,” vị quan chức giấu tên nói.

Theo Reuters, trong phát biểu vào chiều thứ Hai 7/10 (giờ Mỹ), Tổng thống Trump đã đe dọa sẽ hủy diệt nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ nếu nước này triển khai một cuộc tấn công vào Syria mà họ đã lên kế hoạch.

Ông Trump nói ông sẽ “phá hủy và xóa sổ hoàn toàn” nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ nếu họ có hành động tại Syria mà ông coi là “vượt giới hạn” sau quyết định hôm Chủ Nhật của ông về việc kéo 50 lính Mỹ ra khỏi miền bắc Syria.

“Như tôi đã từng tuyên bố mạnh mẽ trước đây, và nay tôi khẳng định lại, nếu Thổ Nhĩ Kỳ làm bất cứ điều gì mà tôi, với trí tuệ tuyệt vời và vô song của mình, coi là vượt giới hạn, thì tôi sẽ phá hủy và xóa sổ hoàn toàn nền Kinh tế của Thổ Nhĩ Kỳ (Tôi đã từng làm điều này trước đây rồi!)” ông Trump tweet.

Trong khi đó, cuối ngày thứ Hai (7/10), Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ thông báo trên Twitter rằng mọi sự chuẩn bị cho một hoạt động quân sự có thể tại đông bắc Syria đã được hoàn thành.

Theo Reuters, giá trị đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ so với đồng USD hôm 7/10 đã giảm 2%, rớt xuống mức thấp nhất trong hơn một tháng qua vì thị trường quan ngại về hoạt động đổ bộ vào bắc Syria theo kế hoạch của Thổ Nhĩ Kỳ và cảnh báo đáp trả của Tổng thống Trump.

Tại Ankara, Tổng thống Erdogan nói với báo giới rằng ông đã lên kế hoạch thăm Washington và hội đàm với Tổng thống Trump trong thời gian khoảng hai tuần đầu tháng Mười Một tới. Ông Erdogan tiết lộ rằng hai nhà lãnh đạo Mỹ, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ thảo luận các kế hoạch về “vùng an toàn” tại Syria. Ông Erdogan nói thêm rằng trong chuyến công du Mỹ sắp tới, ông cũng hy vọng sẽ giải quyết được bất đồng giữa hai nước về việc Ankara mua chiến đấu cơ tàng hình F-35 của Washington.

Như Ngọc (T/h)

Xem thêm: