Học viện Khổng Tử là cơ cấu thuộc chính quyền Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ), đã chen chân vào hàng trăm trường đại học trên khắp thế giới. Thời báo Tài chính của Anh (Financial Times) chỉ ra, nhiều người lo lắng sự tồn tại của học viện này sẽ phá vỡ tự do học thuật của các đại học phương Tây.

vien khong tu
Nhiều quốc gia yêu cầu đóng cửa Học viện Khổng Tử

Năm 2004, chính quyền Trung Quốc thành lập Viện Khổng Tử đầu tiên tại thủ đô Seoul của Hàn Quốc. Trong vòng hơn 10 năm, rất nhiều Viện Khổng Tử đã được thành lập tại các trường đại học ở 142 nước trên thế giới.

Trên lý thuyết, Viện Khổng Tử được xây dựng mô phỏng theo các chương trình văn hóa của phương Tây và chỉ tham dự vào ngoại giao văn hóa. Nhưng thực tế, tốc độ bành trướng của viện này lại khiến người ta phải lo lắng. Dường như Bắc Kinh đang đi ngược lại giá trị truyền thống về tự do học thuật của các trường đại học phương Tây, lấy đây làm một thủ đoạn để khuếch trương quyền lực mềm của Trung Quốc trên phạm vi toàn cầu.

Sự lo lắng này khiến cho nhiều trường đại học phải đóng cửa Viện Khổng Tử, trong đó có Đại học Chicago (Mỹ), Đại học Pennsylvania State (Mỹ), Đại học Stockholm (Thụy Điển), Đại học Lyon (Pháp) và Đại học McMaster  (Canada).

Financial Times dẫn lời một giáo sư của Mỹ cho biết: “Điểm cơ bản nhất là một quốc gia đã quen với việc áp chế tự do học thuật lại nhúng tay vào nền giáo dục của nước khác.”

Giáo sư Sam Crane thuộc khoa Chính trị học của trường Williams College (Mỹ) cũng chỉ ra: “Viện Khổng Tử là văn phòng làm việc hoặc có thể nói là chi nhánh của chính quyền Trung Quốc.” Do kinh phí mở lớp học của Viện Khổng Tử đều cho chính quyền Trung Quốc đài thọ, nên có người chỉ trích, Viện Khổng Tử là nơi để cổ động các chương trình nghị sự của chính quyền  Trung Quốc, vừa có thể làm đẹp hình tượng Trung Quốc, vừa có thể áp chế những thảo luận về Tây Tạng, Đài Loan và sự kiện thảm sát tại Thiên An Môn năm 1989.

Viện Khổng Tử do Văn phòng Tiểu tổ lãnh đạo Công tác dạy Hán ngữ đối ngoại nhà nước thuộc Bộ Giáo dục Trung Quốc quản lý, nhưng nó lại nằm trực tiếp trong khuôn viên của các trường đại học. Chủ tịch hội đồng của tổng bộ Viện Khổng Tử là ông Lưu Diên Đông (người từng làm Trưởng ban Mặt trận thống nhất Trung Quốc), thành viên hội đồng đều là những cán bộ cấp cao của ĐCSTQ.

Tại Việt Nam, Viện Khổng Tử đầu tiên được thành lập vào tháng 12/2014 trong khuôn viên trường Đại học Hà Nội và đến nay vẫn đang hoạt động.

Trí Đạt

Xem thêm: