Truyền thông nhà nước Trung Quốc hôm thứ Sáu (15/6) thông tin rằng Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA) đã thực hiện diễn tập quân sự trên biển Đông với máy bay không người lái làm nhiệm vụ kiểm tra mục tiêu trong một cuộc giả lập tấn công trên không.

subi reef south china sea satellite
(Ảnh qua USGS/NASA Landsat data)

PLA thông báo về cuộc tập trận này chỉ một ngày sau khi Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tại Bắc Kinh đã nói với các quan chức Trung Quốc rằng Washington rất “quan ngại” về các hoạt động bất hợp pháp của Trung Quốc trong khu vực.

Tờ Hoa Nam Buổi Sáng (Hồng Kông) dẫn theo PLA Daily mô tả cuộc tập trận nhằm phản ứng một cuộc tấn công vào hải quân Trung Quốc từ trên không và liên quan tới “3 máy bay không người lái nhắm mục tiêu vào các vật thể bay qua một đội tàu ở nhiều độ cao và nhiều hướng”. Các máy bay không người lái này làm nhiệm vụ “xác định chính xác tính khả thi và hiệu quả để đảm bảo kích hoạt gần của một mục tiêu tấn công trên không”.

Cuộc tập trận mới nhất này diễn ra sau một tháng có nhiều thay đổi trên biển Đông. Hơn hai tuần trước, PLA đã rút tên lửa khỏi đảo Phú Lâm – một hòn đảo thuộc Quần đảo Hoàng Sa mà Việt Nam tuyên bố chủ quyền và Trung Quốc đang chiếm đóng trái phép. Các tên lửa này đã biến mất sau khi Mỹ điều oanh tạc cơ B-52 bay qua khu vực. Tuy nhiên, chưa đầy một tuần sau, các hình ảnh vệ tinh chỉ ra rằng phía Trung Quốc lại lắp đặt tên lửa vào vị trí cũ, điều này dẫn tới một số ý kiến cho rằng PLA đã chuyển tên lửa đi trong một hoạt động bảo dưỡng định kỳ.

Vào thời điểm Mỹ điều B-52 vào biển Đông, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã phản ứng rất giận dữ.

Trong một cuộc họp báo nhanh tuần trước, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh cho hay: “Đó có phải là quân sự hóa không khi quý vị điều các vũ khí tấn công như B-52 tới biển Đông? Nếu ai đó thường xuyên phô diễn sức mạnh và tìm kiếm khắp nơi xung quanh nhà của bạn, bạn có nên tăng cường cảnh báo và nâng cấp khả năng phòng vệ của bạn?”

Báo cáo của PLA không nói rõ hoạt động tập trận bằng máy bay không người lái mới nhất diễn ra ở khu vực nào trên biển Đông, vì vậy vẫn chưa rõ liệu Bắc Kinh có sử dụng lãnh thổ thuộc chủ quyền của nước khác để kiểm tra công nghệ hải quân mới nhất của họ hay không.

Hoa Kỳ trước nay liên tục thách thức tuyên bố chủ quyền vô lý của Trung Quốc tại biển Đông. Philippines cũng từng kiện Trung Quốc ra Tòa Trọng tài Quốc tế tại Hague (Hà Lan) vào năm 2016 và Tòa án này đã ra phán quyết rằng những yêu sách của Trung Quốc là bất hợp pháp. Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn tiếp tục xây dựng các đảo nhân tạo và lắp đặt các khí tài quân sự mà hoàn toàn bỏ qua phán quyết của Tòa Trọng tài.

Trước đây, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte đã từng nói rằng ông sợ đối đầu với Trung Quốc sẽ dẫn tới sự đổ máu không cần thiết cho người dân Philippines. Nhưng năm nay, ông Duterte đã cảnh báo rằng ông đã sẵn sàng “đi đến chiến tranh” trong khu vực.

Mỹ đã thách thức Trung Quốc trong khu vực bằng việc thực hiện Các hoạt động Tự do Hàng hải (FONOPs) qua lãnh thổ mà Trung Quốc yêu sách trên biển Đông. Hải quân Mỹ đã thực hiện việc ‘đi qua vô hại’ các vùng biển đảo Trung Quốc chiếm đóng để thực thi luật pháp và ngăn chặn Trung Quốc đưa ra tuyên bố rằng không có nước nào sử dụng tuyến đường biển quốc tế này cho việc vận chuyển .

Hôm thứ Năm (14/6), ông Mike Pompeo đã có chuyến công du lần đầu tới Trung Quốc trong vai trò Ngoại trưởng Mỹ. Cựu giám đốc CIA đã nói với Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị rằng Washington muốn thấy Trung Quốc chấm dứt yêu sách và quân sự hóa bất hợp pháp trên biển Đông.

Trao đổi với các phóng viên ngay tại Bắc Kinh, Ngoại trưởng Mỹ cho hay: “Tôi tái khẳng định quan ngại của chúng tôi đối với những nỗ lực của Trung Quốc trong việc xây dựng một tiền đồn quân sự hóa trên biển Đông, gây nguy hiểm cho dòng chảy thương mại tự do và đe dọa chủ quyền của các quốc gia khác và tổn hại tới sự ổn định khu vực. Tôi đã thúc giục Ngoại trưởng Vương và ông ấy đã khẳng định Trung Quốc sẵn sàng giải quyết những tranh chấp này bằng cách thức hòa bình không lựa chọn sự đe dọa, ép buộc hay bắt nạt. Tôi tự tin rằng chúng tôi có thể tiếp tục làm việc cùng nhau hướng tới mục tiêu đó”.

Thực tế, Trung Quốc đang tuyên bố biển Đông là vùng biển nội địa của họ thể hiện trong bản đồ mà Bắc Kinh gọi là “đường chín đoạn”, bao phủ gần hết biển Đông. Trung Quốc cũng đang quân sự hóa các đảo nhân tạo mà họ chiến đóng trái phép vượt trội hơn hẳn các bên khác đang cùng có tuyên bố chủ quyền ở vùng biển này như Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei và Đài Loan.

Hùng Cường

Xem thêm: