Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm thứ Bảy (8/6) đã dự đoán rằng Mexico sẽ thực thi mạnh mẽ thỏa thuận nhập cư mới mà hai bên vừa ký kết, trong đó Mexico đồng ý mở rộng chương trình tị nạn gây tranh cãi và thúc đẩy an ninh biên giới miền nam để ngăn chặn người di cư Trung Mỹ cố gắng tiếp cận nước Mỹ.

Embed from Getty Images

Với thỏa thuận nhập cư đạt được hôm thứ Sáu (7/6) sau ba ngày đàm phán, đe dọa của ông Trump về áp thuế 5% lên hàng hóa nhập khẩu từ Mexico bắt đầu từ thứ Hai (10/6) đã được đình chỉ vô thời hạn.

“Mexico sẽ cố gắng hết sức và nếu họ làm như thế, đây sẽ là một thỏa thuận rất thành công giữa Mỹ và Mexico,” ông Trump viết trên Twitter vào sáng thứ Bảy 8/6 (giờ Mỹ).

Trả lời báo giới bên lề cuộc họp tài chính G-20 tại Fukuoka, Nhật Bản hôm 8/6, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin nói rằng chính quyền Trump tin rằng thỏa thuận vừa ký với Mexico sẽ “chỉnh sửa vấn đề nhập cư”. Tuy nhiên, ông Mnuchin cũng cảnh báo rằng Tổng thống Trump vẫn giữ quyền áp thuế nếu Mexico không thực thi thỏa thuận mới này.

Cũng trong tweet đăng sáng 8/6, ông Trump nói rằng Mexico sẽ ngay lập tức bất đầu mua “số lượng lớn” nông sản của nông dân Mỹ – những người đang bị thiệt hại lớn nhất trong thương chiến Mỹ – Trung.

Reuters cho biết hiện vẫn chưa rõ Mexico đã đưa ra cam kết mua nông sản Mỹ như ông Trump tiết lộ hay không. Trong tuyên bố chung Mỹ – Mexico hôm 7/6 về thỏa thuận nhập cư không đề cập tới việc Mexico gia tăng mua nông sản Mỹ.

Theo thỏa thuận, Mexico đồng ý lập tức mở rộng trên toàn biên giới chương trình mà theo đó Mỹ chuyển người di cư tìm kiếm tị nạn về Mexico để chờ phán quyết các vụ việc của họ. Chương trình này, được biết với tên gọi “Duy trì ở Mexico”, đã hoạt động từ tháng Một tại các thành phố biên giới như Tijuanna, Mexicali và Ciudad Juarez.

Mexico cũng đã đồng ý thực hiện các biện pháp mạnh mẽ hơn để ngăn chặn dòng người di cư, trong đó có việc triển khai lực lượng Vệ binh Quốc gia tại biên giới miền nam bắt đầu từ thứ Hai (10/6).

Ngay sau khi chính quyền Trump đạt được thỏa thuận nhập cư mới với Mexico, Thượng nghị sĩ Dân chủ Chuck Schumer đã phản ứng mỉa mai rằng: “Đây là một đêm lịch sử! Bây giờ vấn đề đã được giải quyết, tôi chắc chắn rằng chúng ta sẽ không nghe thêm về nó trong tương lai.”

Liên minh Tự do Dân sự Mỹ và các nhóm nhân quyền khác đang theo đuổi thách thức pháp lý chống lại chương trình trả người tị nạn về Mexico. Theo Reuters, Mỹ đã trả về Mexico hơn 10.390 người, phần lớn là người Trung Mỹ.

Trong khi đó, các nhóm kinh doanh Mỹ và một số đồng minh trong đảng Cộng hòa của ông Trump đã cảnh báo rằng một cuộc chiến thương mại với Mexico sẽ gây tổn hại cho nền kinh tế Mỹ và họ đã vận động chính quyền Trump “xuống thang”.

Theo Reuters, trong tháng Năm, các sĩ quan biên giới Mỹ đã bắt giữ hơn 132.000 người vượt biên từ Mexico sang Mỹ. Đây là con số cao nhất kể từ năm 2006. Điều này đã thúc đẩy Tổng thống Trump đe dọa sẽ tăng thuế nhập khẩu lên hàng hóa Mexico lên tới 25% nếu quốc gia láng giềng phía nam nước Mỹ này không hành động để ngăn chặn dòng người di cư mà ông Trump đã từng gọi là “xâm lược”.

Xuân Thành