Không hài lòng với tiến triển “chậm chạp” của cuộc đàm phán thương mại với Trung Quốc, Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm thứ Năm (1/8) tuyên bố ông sẽ đánh thuế 10% lên 300 tỷ USD hàng hóa còn lại của Trung Quốc, bắt đầu từ ngày 1/9 tới. 

Embed from Getty Images

Các khoản thuế này sẽ đánh dấu việc cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tiến vào quy mô toàn diện, và kết thúc giai đoạn ngừng chiến ngắn ngủi mà hai bên đạt được sau khi ông Trump gặp ông Tập hồi cuối tháng 6. 

Ngoài ra, Tổng thống Mỹ còn cảnh báo ông sẽ tăng thuế lên thậm chí hơn 25%, phụ thuộc vào tiến triển trong đàm phán thương mại với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. 

“Tôi nghĩ rằng Chủ tịch Tập muốn có một thỏa thuận, nhưng nói thẳng, ông ấy không làm đủ nhanh”, ông Trump nói với phóng viên. 

Ông Trump loan báo kế hoạch đánh thuế trong một loạt các dòng tweet hôm thứ Năm, đồng thời chỉ trích Trung Quốc không giữ lời hứa mua nông sản Mỹ và ngăn chặn việc buôn lậu ma túy vào Mỹ. 

Các đại diện của chúng ta vừa trở về từ Trung Quốc, nơi họ đã có những cuộc họp mang tính xây dựng về tương lai của Thỏa thuận thương mại. Chúng ta đã tưởng rằng chúng ta sẽ có một thỏa thuận với Trung Quốc từ ba tháng trước, nhưng đáng tiếc là Trung Quốc lại quyết định tái đàm phán thỏa thuận này ngay trước khi ký”, ông Trump tweet. 

“Gần đây, Trung Quốc đã đồng ý mua nông sản của Mỹ với số lượng lớn, nhưng không làm vậy. Thêm vào đó, bạn tôi, Chủ tịch Tập nói rằng ông ta sẽ ngăn chặn việc buôn bán Fentanyl (một loại ma túy) tới Mỹ – điều không bao giờ xảy ra, và rất nhiều người Mỹ tiếp tục chết. 

Đàm phán thương mại đang tiếp tục, và trong quá trình đó, vào ngày 1/9, Mỹ sẽ áp đặt một khoản thuế nhỏ 10% lên số hàng hóa 300 tỷ USD còn lại nhập từ Trung Quốc vào nước ta. Việc này không bao gồm 250 tỷ USD hàng Trung Quốc đã bị đánh thuế 25%. 

Chúng tôi mong chờ tiếp tục cuộc đối thoại tích cực với Trung Quốc về một Thỏa thuận Thương mại toàn diện, và cảm thấy tương lai giữa hai đất nước chúng ta sẽ vô cùng tươi sáng!”

Quyết định của ông Trump được đưa ra một cách nhanh chóng sau khi Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer và Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin trở về và thông báo cho tổng thống những tin tức không mấy tốt đẹp từ cuộc đàm phán với Phó Thủ tướng Trung Quốc Lưu Hạc ở Thượng Hải. Giới quan sát nhận định cuộc gặp gỡ đầu tiên giữa những nhà đàm phán của hai nước kể từ G20 không đạt được nhiều tiến triển, mặc dù giới chức hai bên đều thông báo với truyền thông rằng các cuộc thảo luận có tính xây dựng và họ đã lên lịch cho cuộc gặp tiếp theo vào tháng 9 tại Washington. 

Theo Reuters, ông Trump đã nhấn mạnh với Chủ tịch Trung Quốc về yêu cầu ngăn chặn làn sóng buôn lậu các chất liên quan tới fentanyl từ Trung Quốc vào Mỹ, điều mà giới chức Washington cho là nguồn cung cấp chính dẫn đến cái chết vì quá liều các loại ma túy tổng hợp của 28.000 người Mỹ trong năm 2017. 

Tại thượng đỉnh G20 Argentina vào tháng 12 năm ngoái, ông Tập Cận Bình đã hứa với ông Trump rằng Bắc Kinh sẽ hành động về vấn đề buôn lậu ma túy. Trung Quốc cam kết từ ngày 1/5 rằng họ sẽ mở rộng danh sách các chất gây mê phải được chính phủ kiểm soát thêm hơn 1.400 hợp chất tương tự fentanyl vốn có cấu thành hóa học hơi khác nhau một chút nhưng đều gây nghiện và có khả năng gây chết người, cũng như bất kỳ một loại chất tổng hợp nào mới trong tương lai. 

Tuy nhiên đến cuối tháng 5, đàm phán thương mại hai bên sụp đổ khi Mỹ tố cáo Trung Quốc muốn rút lại nhiều cam kết quan trọng ngay trước khi hai bên đạt thỏa thuận. Washington lập tức áp thuế 25% lên thêm 200 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc và phía Trung Quốc cũng đáp trả bằng thuế và các biện pháp khác. Ông Trump khi đó đã đe dọa sẽ áp thuế nốt 25% lên 300 tỷ USD hàng nhập từ Trung Quốc, nhưng đã ngừng lại sau khi gặp ông Tập ở G20 Nhật Bản. 

Tổng thống Mỹ từng nhiều lần nói thẳng lý do Trung Quốc có tình chần chừ trong đàm phán thương mại là vì Bắc Kinh hy vọng ông sẽ thất bại trong cuộc bầu cử 2020 tới để họ có thể đàm phán với những nhân vật “yếu đuối” hơn nhiều của Đảng Dân chủ. 

Trung Quốc, Iran và những nước khác đang nhìn vào các ứng viên Đảng Dân chủ và ‘chảy nước miếng’ về một khả năng nhỏ bé rằng họ có thể làm việc với họ trong một tương lai không xa. Họ sẽ có thể ăn chặn nước Mỹ yêu quý của chúng ta như chưa từng có. Với Tổng thống Trump, KHÔNG BAO GIỜ!” ông Trump viết trên Twitter hôm 1/8.

Trọng Đức

Xem thêm: