Thượng viện Mỹ hôm thứ Hai (29/7) đã không thể tập hợp được đủ đa số hai phần ba để bác bỏ phủ quyết của Tổng thống Donald Trump về các nghị quyết của Quốc hội chặn chính quyền Trump bán vũ khí cho Ả Rập Saudi.

Thượng viện không chặn được ông Trump bán vũ khí cho Ả Rập Saudi
Thượng viện Mỹ không tập hợp đủ đa số hai phần ba để cản đường Tổng thống Trump phủ quyết các nghị quyết của Quốc hội chặn ông Trump bán vũ khí cho Ả Rập Saudi. (Ảnh minh họa từ ShutterStock)

Theo The Hill, cuộc bỏ phiếu đầu tiên trong ba nỗ lực bỏ phiếu tại Thượng viện nhằm cản đường Tổng thống Trump dùng quyền phủ quyết về thương vụ vũ khí với Riyadh chỉ có được 45 thượng nghị sĩ ủng hộ. Con số này là quá xa so với yêu cầu cần đạt được đa số hai phần ba (67 phiếu ủng hộ).

Thượng viện sẽ còn tổ chức thêm hai cuộc bỏ phiếu nữa liên quan tới gói vũ khí nêu trên trong tối thứ Hai 29/7 (giờ Mỹ). Tuy nhiên, việc tập hợp đủ đa số hai phần ba dường như là điều bất khả thi đối với phe phản đối bán vũ khí cho Riyadh.

Cuộc bỏ phiếu nêu trên của Thượng viện đến sau khi Tổng thống Trump tuần trước đã phủ quyết các nghị quyết của Quốc hội chặn ông bán vũ khí cho Ả Rập Saudi. Ông Trump lập luận rằng nỗ lực ngăn cản này của quốc hội “sẽ làm suy yếu tính cạnh tranh toàn cầu của Mỹ và gây tổn hại cho các mối quan hệ quan trọng mà chúng ta chia sẻ với các đồng minh và đối tác của ta.

Trước đó, vào tháng Sáu năm nay, ông Trump đã công khai thông báo thương vụ vũ khí với Riyadh trị giá khoảng 8 tỷ USD. Tổng thống đảng Cộng hòa đã sử dụng điều khoản “khẩn cấp” trong Đạo luật Kiểm soát Xuất khẩu Vũ khí (AECA) để bỏ qua yêu cầu phải thông báo cho quốc hội 30 ngày trước khi thực hiện bán vũ khí cho đối tác nước ngoài.

Chính quyền Trump lập luận rằng việc họ tuyên bố khẩn cấp để bán vũ khí cho Ả Rập Saudi là đúng đắn khi dựa vào điều mà họ mô tả là mối đe dọa tăng cao từ Iran. Nhánh hành pháp cũng nói rằng thay vì can thiệp vào việc bán vũ khí, Quốc hội Mỹ nên sử dụng thời gian đó để cố gắng giúp đàm phán và chấm dứt cuộc nội chiến kéo dài nhiều năm tại Yemen.

Hầu hết các nghị sĩ Cộng hòa ủng hộ quyết định của chính quyền Trump. Họ lo lắng về việc gây tổn hại tới mối quan hệ Mỹ – Ả Rập Saudi bất chấp việc vẫn bất mãn với chiến tranh Yemen và cái chết của nhà báo của Washington Post, Jamal Khashoggi được cho là do lãnh đạo Ả Rập Saudi ám sát.

The Hill dẫn lời Thượng nghị sĩ Dân chủ Bob Menendez, thành viên cao cấp của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, cho hay: “Ngay từ đầu, chính quyền [Trump] đã không chứng minh được mối đe dọa an ninh nào hoặc “sự khẩn cấp” nào từ Iran để đảm bảo cho việc bán vũ khí một cách nhanh chóng như này… Chính quyền này rõ ràng có các động cơ khác ngay từ đầu.

Được biết, Thượng viện Mỹ trước đây cũng đã từng nỗ lực và thất bại trong việc ngăn chặn Chính phủ Mỹ bán vũ khí cho Ả Rập Saudi. Một cuộc bỏ phiếu như vậy năm 2016 chỉ tập hợp được 27 thượng nghị sĩ ủng hộ, cuộc bỏ phiếu năm 2017 có kết quả tốt hơn, nhưng cũng chỉ có 47 phiếu ủng hộ.

Với việc Thượng viện thất bại trong việc ngăn cản Tổng thống dùng quyến phủ quyết, Hạ viện do đảng Dân chủ kiểm soát chắc chắn sẽ nỗ lực để làm việc này. Tuy nhiên, phe phản đối ông Trump bán vũ khí cho Ả Rập Saudi tại Hạ viện cũng rất khó để tập hợp đủ đa số hai phần ba.

Xuân Thành

Xem thêm: