Hôm 25/10, quân đội Mỹ đã nhận được yêu cầu của Bộ An ninh Nội địa (DHS) về việc triển khai binh lính tới biên giới Mỹ – Mexico. Lầu Năm Góc đang cân nhắc điều động khoảng 1.000 lính tới hỗ trợ lực lượng thực thi pháp luật ở biên giới phía nam giúp ngăn chặn dòng người nhập cư bất hợp pháp đang ồ ạt kéo đến từ Trung Mỹ.

Embed from Getty Images

Đoàn người di cư tập trung ở Tecun Uman, Guatemala hôm 19/10 để vượt biên sang Mexico hướng về Mỹ.

Trong tweet đăng hôm 25/10, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng nói rằng ông sẽ “triển khai quân đội” để ngăn chặn nhập cảnh bất hợp pháp của đoàn di cư hàng ngàn người kéo tới Mỹ từ Trung Mỹ qua Mexico.

Reuters, dẫn nguồn tin từ hai quan chức Mỹ giấu tên, cho biết quân đội đang xem xét yêu cầu của Bộ An ninh Nội địa về việc triển khai khoảng 800 tới 1.000 lính tới biên giới miền nam hỗ trợ công tác hậu cần và cơ sở hạ tầng.

Bộ Quốc phòng Mỹ trong một tuyên bố phát đi hôm 25/10 nói rằng họ đang làm việc với DHS để “xác định những công việc hỗ trợ cụ thể” cho cơ quan Hải quan và Bảo vệ biên giới, thuộc DHS.

Đoàn người di cư là vấn đề khẩn cấp quốc gia

Hôm 22/10, Tổng thống Trump nói rằng ông đã cảnh báo đội Tuần tra Biên giới và quân đội Mỹ rằng đoàn người di cư là một vấn đề khẩn cấp quốc gia.

Ông Trump mạnh mẽ phản đối hành vi nhập cảnh bất hợp pháp của những người di cư này cả ở khía cạnh an ninh quốc gia cũng như chủ quyền quốc gia.

Đăng trên Twitter hôm 25/10, ông Trump cho hay: “Gửi tới đoàn người quay vòng, chúng tôi sẽ không để mọi người vào Mỹ bất hợp pháp. Hãy quay về đất nước của các bạn và nếu các bạn muốn, hãy xin quy chế công dân như hàng triệu người khác đang làm!

Theo DHS, trong số đoàn người di cư có cả thành viên của các băng đảng tội phạm và những người có “tiền sử phạm tội đáng kể”.

Theo Reuters, một quan chức thị trấn Mapastepec, miền nam Mexico nơi đoàn người dừng chân tối 24/10 nói rằng có khoảng 5.300 người tập hợp ở đây. Trước đó, một trong những phát ngôn viên của đoàn người di cư cho biết có khoảng 11.000 người hôm 23/10 đã tập trung ở thị trấn Huixtla – một thị trấn xa hơn về phía nam Mexico.

Phát ngôn viên DHS, ông Tyler Houlton nói trên Twitter hôm 23/10 rằng “đoàn người tiến về phía bắc có cả công dân của những nước ngoài Trung Mỹ, trong đó có các nước ở Trung Đông, Châu Phi, Nam Á và các nước khác đang di chuyển qua Mexico tiến về phía Mỹ”.

Đoàn người di cư là có tổ chức

Theo Reuters, đoàn người di cư xuất phát từ thành phố San Pedro Sula, Honduras từ ngày 13/10. Đám đông chính dường như là có tổ chức với những người mặc áo phản quang giống nhau làm nhiệm vụ dẫn dắt và chỉnh đốn lại nhóm khi họ đi bộ hoặc được chở bằng các phương tiện như xe tải nhỏ và xe bán tải của dân địa phương dọc đường.

Sau cuộc gặp với Tổng thống Honduras Juan Hernández hôm 23/10, Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence cho biết ông Hernández nói với ông rằng đoàn người di cư do các tổ chức cánh tả sắp xếp và nhận được tiền tài trợ của chính quyền Maduro của Venezuela. Ông Mike Pence không nêu rõ về việc đoàn người di cư nhận tiền như thế nào.

Reuters cho biết một trong những người tổ chức đoàn di cư là ông Bartolo Fuentes – nguyên là nhà lập pháp của Đảng Tự do ủng hộ chủ nghĩa xã hội, kiểm soát 1/4 ghế trong quốc hội Honduras. Ông Fuentes đã bị giới Guatemala chức bắt giữ và trục xuất trở lại Honduras.

Trump và Đảng Cộng hòa nỗ lực thắt chặt an ninh biên giới

Vào tháng 4/2018, Tổng thống Trump đã ra lệnh cho Cảnh vệ Quốc gia phải giúp đảm bảo an ninh biên giới tại bốn bang miền nam. Khoảng 2.000 binh lính Cảnh vệ Quốc gia đã được triển khai dọc theo biên giới của các bang Texas, New Mexico, Arizona, và California.

Báo cáo của DHS cho biết từ năm 2013 tới 2017, lực lượng Tuần tra Biên giới đã bắt giữ khoảng một triệu công dân Guatemala, Honduras, và El Salvador do họ cố tình xâm nhập vào Mỹ bất hợp pháp. Dù vậy, dòng người cố gắng nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ vẫn tiếp tục tăng lên trong năm 2018.

Hôm 22/10, Tổng thống Trump nói rằng ông đã bắt đầu dừng hoặc cắt giảm đáng kể viện trợ tới ba nước Trung Mỹ gồm Guatemala, Honduras, và El Salvador vì họ không có các biện pháp đủ mạnh để ngăn chặn dòng người di cư bất hợp pháp từ nước họ vào Mỹ.

Các Thượng nghị sĩ Cộng hòa Chuck Grassley và Mike Lee mới đây đã yêu cầu chính phủ Trump ký kết một thỏa thuận “nước thứ ba an toàn” với Mexico. Thỏa thuận này yêu cầu “những người tìm kiếm quy chế tị nạn phải đưa ra yêu cầu của họ ngay tại nước đầu tiên mà họ đặt chân đến”, điều này có nghĩa rằng người dân các nước Trung Mỹ cần phải xin tị nạn tại Mexico, thay vì chỉ đi qua đây để tìm cách nhập cảnh vào Mỹ như hiện nay.

Trong lá thư gửi tới chính phủ Trump, các ông Chuck Grassley và Mike Lee cho hay: “Vì khả năng rằng… các mối đe dọa tới an ninh quốc gia có thể ẩn nấp bên trong đoàn người đông đúc này, tối thiểu nhất, chính phủ liên bang của chúng ta phải ưu tiên an ninh cho công dân Mỹ hơn bất kỳ điều gì khác”.

Các Thượng nghị sĩ lập luận rằng thỏa thuận “nước thứ ba an toàn” cũng sẽ giúp giảm bớt gánh nặng cho hệ thống tị nạn Mỹ vốn đã quá tải với khoảng 850.000 người vẫn đang chờ được xét duyệt đơn xin tị nạn.

Xuân Thành

Xem thêm: