Phát biểu chào mừng Năm mới 2020, Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn hôm thứ Tư (1/1) đã nói rằng hòn đảo này sẽ không chấp nhận mô hình chính trị “một đất nước, hai chế độ” mà Đảng Cộng sản Trung Quốc tại Bắc Kinh đã đề xuất sử dụng để thống nhất hòn đảo dân chủ này. Bà Thái nhấn mạnh rằng mô hình như vậy đã thất bại tại Hồng Kông.

Embed from Getty Images

Trung Quốc trước nay vẫn tuyên bố Đài Loan là lãnh thổ ngoài khơi xa của họ và sẽ được đưa về dưới sự kiểm soát của Bắc Kinh bằng vũ lực nếu cần. Trong khi đó, Đài Loan nói họ là một quốc gia độc lập với tên gọi chính thức là Cộng hòa Trung Hoa.

Bà Thái Anh Văn, đang tích cực chạy đua cho chiến dịch tái tranh cử vào ngày 11/1, trong bài phát biểu mừng Năm mới 2020 cũng thề sẽ bảo vệ chủ quyền của Đài Loan, nói rằng chính phủ của bà sẽ xây dựng một cơ chế để đảm bảo tự do và dân chủ khi Bắc Kinh gia tăng áp lực lên hòn đảo này.

>>TT Thái Anh Văn: Điều Trung Quốc sợ nhất là nền dân chủ Đài Loan

Sự lo sợ về Trung Quốc đã đang trở thành yếu tố chính trong chiến dịch chính trị trước thềm bầu cử tại Đài Loan. Điều này được thúc đẩy bởi các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ, chống chính phủ hơn nửa năm qua tại đảo Hồng Kông, hòn đảo tự trị được Anh Quốc trao trả cho Trung Quốc Cộng sản quản lý từ năm 1997.

Người dân Hồng Kông đã cho chúng ta thấy rằng ‘một đất nước, hai chế độ’ chắc chắn là không khả thi”, bà Thái nói, đề cập tới mô hình chính trị đảm bảo các quyền tự do nhất định cho Hồng Kông sau khi cựu thuộc địa của Anh Quốc trở về dưới sự điều hành của chính quyền Bắc Kinh năm 1997.

Bà Thái nói: “Dưới mô hình ‘một đất nước, hai chế độ’ tình hình tiếp tục xấu đi tại Hồng Kông. Tính đáng tin cậy của ‘một đất nước, hai chế độ’ đã đang bị chế giễu bởi sự lạm dụng quyền lực của chính quyền.”

Cuộc biểu tình tại Hồng Kông ban đầu được kích hoạt từ việc phản đối dự luật dẫn độ, sau đó đã lan rộng trở thành phong trào ủng hộ dân chủ và phản đối chính quyền Trung Quốc ngày càng bóp nghẹt nền dân chủ Hồng Kông. Cuộc biểu tình vẫn đang tiếp diễn trong kỳ nghỉ Giáng sinh và Năm mới này và chưa có dấu hiệu khi nào sẽ kết thúc nếu chính quyền Đặc khu và Bắc Kinh không đáp ứng đầy đủ các đòi hỏi của người dân.

Đài Loan những năm gần đây, đặc biệt từ sau khi bà Thái Anh Văn lên cầm quyền năm 2016, đã gặp nhiều áp lực từ Trung Quốc Đại Lục, cả về cô lập ngoại giao, đe dọa quân sự và gây ảnh hưởng chính trị bằng nhiều cách cả công khai và ngầm.

Phản ứng lại Bắc Kinh, hôm thứ Ba (31/12), Quốc hội Đài Loan đã thông qua một dự luật chống xâm nhập để chống lại các mối đe dọa rõ ràng từ Trung Quốc.

>>Đài Loan thông qua luật chống lại ảnh hưởng chính trị từ Trung Quốc

Bà Thái nói rằng luật này sẽ bảo vệ nền dân chủ Đài Loan và mối quan hệ giữa hai bờ eo biển sẽ không bị ảnh hưởng trong bối cảnh phe đối lập lo ngại rằng luật mới sẽ thu hút thêm sự giận dữ từ Trung Quốc và gây hại cho các doanh nghiệp.

Trung Quốc nghi ngờ bà Thái và Đảng Dân Tiến cầm quyền có ý định thúc đẩy độc lập chính thức cho Đài Loan và Bắc Kinh đe dọa rằng họ sẽ phát động chiến tranh nếu Đài Bắc thực hiện bất kỳ động thái nào như vậy.

Bà Thái dù cương quyết bảo vệ chủ quyền và nền dân chủ Đài Loan, nhưng cũng phủ nhận việc tìm kiếm nền độc lập chính thức. Nữ tổng thống Đài Loan nhiều lần khẳng định rằng bà sẽ không đơn phương thay đổi nguyên trạng mối quan hệ hiện nay với Trung Quốc.

Xuân Thành