Ông Blinken thăm Trung Quốc: Nhìn lại một số vấn đề xung đột Mỹ – Trung
- Theo RFI
- •
Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken hôm nay (24/4) sẽ thăm Trung Quốc trong bối cảnh mối quan hệ Mỹ – Trung vẫn không ngừng gia tăng căng thẳng. Chia rẽ giữa hai bên liên quan đến nhiều vấn đề như chiến tranh Nga – Ukraine, kinh tế và thương mại, quốc phòng, liên minh địa chính trị, nhân quyền…
Nhân sự kiện này, hãng tin AFP đã liệt kê một số khía cạnh của mâu thuẫn căng thẳng giữa 2 nước.
AFP cho biết Tổng thống Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình đã gặp nhau ở San Francisco vào năm ngoái, sau đó hàng loạt quan chức cấp cao của Mỹ đến thăm Trung Quốc. Hai bên dường như đang hàn gắn quan hệ, nhưng tình hình cho thấy không được cải thiện.
Trong chuyến thăm Trung Quốc của ông Blinken từ thứ Tư đến thứ Sáu (24-26/4), ông sẽ phải đối mặt với các cuộc đàm phán song phương khó khăn về nhiều vấn đề từ quốc phòng đến kinh tế.
Bài viết của AFP cho rằng áp lực hiện nay từ Mỹ lên các ngành công nghiệp Trung Quốc chưa bao giờ lớn hơn thế. Washington đã kêu gọi tăng thuế thép và nhôm đối với các công ty Trung Quốc, cáo buộc các công ty Trung Quốc “gian lận” vì họ được hưởng trợ cấp quá lớn từ nhà nước Trung Quốc.
Washington cũng đang tăng cường các liên minh ở châu Á. Nhật Bản đang xem xét gia nhập liên minh quốc phòng Úc-Anh-Mỹ (AUKUS), trong khi Mỹ đang tiến hành tập trận với Philippines ở Biển Đông đang căng thẳng cao độ.
Trong một cuộc phỏng vấn với AFP, Giám đốc Wu Xinbo của Trung tâm Nghiên cứu Mỹ tại Đại học Phúc Đán ở Thượng Hải nhấn mạnh: “Hành trình của Blinken sẽ không thuận buồm xuôi gió”.
Xung đột thương mại
AFP tin rằng nguyên nhân chính gây căng thẳng giữa Trung Quốc và Mỹ nằm ở vấn đề kinh tế. Trung Quốc coi những nỗ lực của Mỹ nhằm giảm sản xuất công nghiệp và ngăn chặn khả năng tiếp cận các chip tiên tiến nhất của Mỹ là một cuộc chiến thương mại.
Chuyên gia Ryan Hass về Trung Quốc tại Viện Brookings cho biết: “Chính phủ Trung Quốc coi những biện pháp kiểm soát ngày càng tăng từ Mỹ là biểu hiện của những nỗ lực hạn chế sự tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc.”
Vào tháng Tư năm nay, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen tuyên bố sẽ không loại trừ khả năng áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Trung Quốc do dư thừa công suất công nghiệp. Bà cho rằng các khoản trợ cấp khổng lồ của Chính phủ Trung Quốc đối với các ngành công nghiệp trọng điểm đã dẫn đến tình trạng sản xuất thừa, buộc các công ty phải xuất khẩu hàng hóa ra nước ngoài với giá thấp.
Washington cũng đã yêu cầu ByteDance của Trung Quốc tách khỏi công ty con TikTok của họ, nếu không TikTok phải bị cấm ở Mỹ, vì lo ngại ứng dụng này đang được Bắc Kinh sử dụng để tuyên truyền, cho dù ByteDance phủ nhận.
Chuyên gia Lu Xiang về quan hệ Trung-Mỹ tại Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, cho biết: “Liệu Trung Quốc có thể từ bỏ sự phát triển của chính mình (để loại bỏ những lo ngại của Mỹ) không? Điều đó là không thể”.
Trung Quốc ủng hộ Nga
Cuộc chiến giữa Nga và Ukraine đã bước sang năm thứ ba. Ông Blinken nhấn mạnh rằng Trung Quốc cần giảm hỗ trợ cho Nga. Giới chức Mỹ phổ biến nhận định Trung Quốc là mấu chốt cung cấp hỗ trợ cho Nga trong hoạt động tái vũ trang lớn nhất của Nga kể từ thời Liên Xô.
Theo Washington, Chính phủ Trung Quốc không cung cấp hỗ trợ quân sự trực tiếp mà chỉ cung cấp thiết bị có công dụng kép quân – dân sự.
“Trung Quốc không thể tuyên bố có mối quan hệ tích cực và thân thiện với châu Âu và các nước khác, đồng thời góp phần tạo ra mối đe dọa lớn nhất đối với an ninh châu Âu kể từ khi kết thúc Chiến tranh Lạnh”, Ngoại trưởng Mỹ Blinken nói vào tuần trước.
Giới quan sát bình luận phổ biến cho rằng Chính phủ Trung Quốc muốn bằng cách đóng vai trò giải quyết xung đột giúp họ thiết lập hình ảnh như một cường quốc thế giới và là bên kiến tạo hòa bình. Nhà chức trách Trung Quốc cho biết họ từ chối gia tăng “chỉ trích hoặc áp lực” lên mối quan hệ của họ với Nga – mối quan hệ vốn đã trở nên thân thiết hơn kể từ khi Moscow đánh Ukraine.
Mặc dù Mỹ cũng cho rằng Trung Quốc đang lợi dụng mối quan hệ tốt đẹp với Iran để kêu gọi Iran kiềm chế trong xung đột với Israel, nhưng Chính phủ Trung Quốc đã nhiều lần nhấn mạnh rằng việc thuyết phục Israel chấp nhận lệnh ngừng bắn là tùy thuộc vào Washington.
Không khí đang rất căng thẳng
Cuộc gặp Biden – Tập Cận Bình vào tháng 11 năm ngoái đã làm dấy lên làn sóng lạc quan. Nhưng chuyên gia Wu Xinbo (của Trung tâm Nghiên cứu Mỹ tại Đại học Phúc Đán) nhận định, “Từ quan điểm của Trung Quốc (…), sau cuộc gặp đó Mỹ đã không phản ứng nhanh chóng trước những lo ngại của Bắc Kinh”.
Bắc Kinh ngày càng không hài lòng với việc tăng cường mối quan hệ giữa Đài Loan với đối tác chính và nhà cung cấp vũ khí Washington, họ đã khẳng định hòn đảo tự trị này sẽ trở lại quyền kiểm soát của Trung Quốc, thậm chí sẵn sàng dùng vũ lực.
Theo phân tích của AFP, ngoài vấn đề Mỹ phong tỏa công nghệ, Trung Quốc còn rất bất mãn trước động thái tăng cường liên minh quân sự của Mỹ ở châu Á.
Mới đây sau hội nghị thượng đỉnh ở Washington, lãnh đạo Nhật Bản, Philippines và Mỹ đã ban hành “Tuyên bố về tầm nhìn chung”. Chuyên gia Lu Xiang thuộc Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc chỉ ra rằng đó là “tuyên bố chính trị thù địch nhất chống lại Trung Quốc kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc”.
Tương tự, ông Wu Xinbo nói: “Mỹ tin rằng chỉ cần tình hình ổn định và không quá biến động thì mọi chuyện sẽ ổn”, nhưng “Trung Quốc tin rằng điều này là chưa đủ để ổn định quan hệ”.
Một số dư luận ở Bắc Kinh cảnh báo: Quan hệ Trung-Mỹ sẽ xấu đi nếu Washington không nhượng bộ.
Xem thêm
Từ khóa Antony Blinken Blinken thăm Trung Quốc Tập Cận Bình mối quan hệ Mỹ - Trung
