Chính phủ liên bang Mỹ đang bắt đầu có khoản thu từ thuế nhập khẩu mà Tổng thống Donald Trump áp đặt lên thép, nhôm và nhiều mặt hàng Trung Quốc.

Embed from Getty Images

Nền kinh tế Mỹ đang trong giai đoạn bùng nổ, tăng trưởng cao, tỷ lệ thất nghiệp giảm. 

Tờ Washington Examiner dẫn theo số liệu của Bộ An ninh Nội địa Mỹ cho biết tính tới ngày 2/10, các nhà nhập khẩu đã nợ chính phủ liên bang 4,4 tỷ USD tiền thuế.

Đa số trong đó – hơn 2,3 tỷ USD – là tiền thu từ các nhà nhập khẩu thép. Khoảng gần 1,5 tỷ USD đến từ thuế nhập khẩu hàng hóa Trung Quốc và 600 triệu USD là tiền thuế nhôm nhập khẩu.

Theo Reuters, các số liệu nêu trên do Cục Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ đánh giá và không phản ánh chính xác số tiền mà chính phủ Trump đã thu được.

Rất nhiều tiền đang đổ về ngân khố của chúng ta”, ông Trump bình luận như vậy trong cuộc họp báo hôm 27/9.

Tổng thống Trump đã đánh thuế 25% lên thép và nhôm nhập khẩu từ mùa xuân năm nay. Ông nói rằng việc các nước như Trung Quốc phá giá thép đã gây thiệt hại cho các nhà sản xuất nội địa Mỹ và việc Mỹ giảm khả năng tự sản xuất thép sẽ gây ra rủi ro cho an ninh quốc gia.

Mỹ cũng đánh thuế 25% lên 50 tỷ USD và 10% lên 200 tỷ USD hàng nhập từ Trung Quốc vì cho rằng Bắc Kinh đánh cắp bí mật kinh doanh, sở hữu trí tuệ Mỹ, ép chuyển giao công nghệ và các hành vi thương mại gây hại khác. Gói thuế 200 tỷ USD cũng sẽ tăng lên 25% vào tháng 1/2019 nếu hai nước không đạt được thỏa thuận thương mại.

Đòn bẩy thuế quan

Thuế quan được cho là một phần trong chiến lược cây gậy và củ cà rốt của ông Trump. Tổng thống Đảng Cộng hòa tăng áp lực lên các đối tác thương mại nước ngoài để làm giảm hàng rào thương mại, nhưng đề xuất phương án cuối cùng là tất cả các bên sẽ xóa bỏ hoàn toàn các hàng rào thuế quan và phi thuế quan.

Cách tiếp cận này của chính phủ Trump đã cho thấy hiệu quả khi các nhà đàm phán từ các nước Bắc Mỹ hôm 30/9 đã đồng ý ký một hiệp định thương mại mới – Hiệp định Mỹ-Mexico-Canada (USMCA), thay thế cho Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) đã kéo dài 24 năm.

Phát biểu trong cuộc họp báo về USMCA hôm 1/10, Tổng thống Trum nói: “Tiện đây, [có thể nói] nếu không có thuế quan, chúng ta sẽ không đối thoại về hiệp định, sẽ chỉ giống như những kẻ ngây thơ ở ngoài kia vẫn tiếp tục đối thoại về thuế quan”.

Liên minh Châu Âu trước đó cũng đã đồng ý cùng Mỹ hướng tới hiệp định thương mại phi thuế quan, trừ mặt hàng ôtô. Mỹ cũng đã ký mới Hiệp định thương mại với Hàn Quốc và đang xúc tiến đàm phán với đối tác Nhật Bản.

Cuộc chiến thương mại dài hạn với Trung Quốc

Chiến lược cây gậy và củ cà rốt của ông Trump cũng áp dụng với Trung Quốc, nhưng Tổng thống Mỹ nói rằng để đạt được thỏa thuận thương mại với Bắc Kinh phải cần thêm thời gian.

Họ đã hưởng lợi từ chúng ta trong nhiều năm. Điều đó [hiệp định thương mại] không thể xảy ra theo cách nhanh chóng. Và nếu, về mặt chính trị, mọi người ép nó quá nhanh, chúng ta sẽ không đạt được một thỏa thuận đúng đắn cho công nhân của chúng ta và cho đất nước chúng ta”, ông Trump nói.

Trung Quốc cũng đã áp thuế lên 110 tỷ USD hàng nhập từ Mỹ để đáp trả Washington, nhưng năm ngoái Bắc Kinh chỉ nhập khoảng 130 tỷ USD hàng Mỹ, do đó, họ không còn nhiều dư địa hàng hóa để mở rộng thuế quan thêm nữa.

Trong khi đó, ông Trump vẫn còn nhiều cơ hội để tiếp tục đánh thuế Trung Quốc nhiều hơn khi Mỹ năm 2017 nhập từ Trung Quốc 505 tỷ USD hàng hóa.

Ông Trump cũng đã cảnh báo rằng nếu Trung Quốc trả đũa nông dân và các ngành công nghiệp Mỹ, ông sẽ áp thuế lên thêm 267 tỷ USD hàng Trung Quốc, nâng tổng số thuế áp lên Bắc Kinh vượt qua giá trị Mỹ nhập khẩu từ Trung Quốc trong năm ngoái.

Ngoài ra, Mỹ cũng đang cô lập Trung Quốc về thương mại thông qua việc bổ sung điều khoản “cấm chơi” với Bắc Kinh vào các thỏa thuận thương mại mới. Hiệp định USMCA có điều khoản cấm bất kỳ thành viên nào trong khối này tham gia vào một thỏa thuận thương mại tự do với một nước kinh tế phi thị trường. Cho dù không trực tiếp nhắc tên Trung Quốc, nhưng nước này và một số nhà nước cộng sản chuyên chế khác không được quốc tế công nhận là nền kinh tế thị trường. Mỹ dự kiến sẽ sử dụng điều khoản chống Trung Quốc này trong các thỏa thuận thương mại sắp đạt được với Liên minh Châu Âu và Nhật Bản.

Theo Reuters, Canada và Trung Quốc đã tiến hành đàm phán về một thỏa thuận tự do thương mại tiềm năng, nhưng đến nay sau khi có USMCA, các cuộc đàm phán chính thức này đã phải dừng lại.

Yên Sơn

Xem thêm: