Trong tháng Ba vừa qua, lực lượng thực thi pháp luật liên bang Mỹ đã chạm trán hơn 100.000 người di cư tại biên giới miền nam, trong đó đã bắt giữ hơn 90.000 người. Đây là số người vượt biên trái phép bị Mỹ bắt giữ trong một tháng lớn nhất trong vòng 11 năm qua.

Embed from Getty Images

Cảnh sát liên bang Mexico tuần tra dọc theo một hàng rào biên giới hai nước trước thời điểm Tổng thống Mỹ Donald Trump tới thăm Calexico, California vào thứ Sáu 5/4/2019. (Ảnh: Eros Hoagland/Bloomberg via Getty Images)

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã lặp đi lặp lại cảnh báo rằng hệ thống nhập cư và an ninh biên giới của Mỹ đã lỗi thời và có nguy cơ bị quá tải. Hiện nay, sau gần ba năm ông Trump lần đầu đưa ra kêu gọi hành động về an ninh biên giới, sự ‘thất thủ’ tại biên giới miền nam chính xác là điều đang diễn ra.

Theo Hải quan và Biên phòng Mỹ (CBP), gần 103.500 người di cư bất hợp pháp đã chạm trán lực lượng chấp pháp Mỹ trong tháng Ba. Trong đó, giới chức Mỹ đã bắt giữ 92.600 người vượt biên trái phép qua biên giới miền nam và gần 11.000 người đã chạm trán với cảnh sát liên bang tại các cửa khẩu vào nước Mỹ, nhưng họ đã bị từ chối nhập cảnh.

Số lượng người bị bắt giữ vì nỗ lực vượt biên trái phép vào nước Mỹ đã tăng gấp đôi so với khoảng 46.000 người bị bắt hồi tháng Một.

Phó Chỉ huy CBP Robert E. Perez trong tuyên bố mới đây cho hay: “Chúng tôi hiện đang đối mặt với tình trạng khẩn cấp toàn hệ thống xử lý và giam giữ. Cuộc khủng hoảng nhân đạo do làn sóng các nhóm gia đình và trẻ em không có người đi kèm di cư trong những tháng gần đây tạo ra đã đang buộc CBP phải tái phân bổ các nguồn lực từ các lực lượng thực thi pháp luật, thương mại và du lịch để xử lý và cung cấp chăm sóc cho những người bị giam giữ.”

CBP cho biết số người bị từ chối nhập cảnh tại các cửa khẩu chính thức vẫn duy trì ổn định trong các tháng gần đây, nhưng số lượng gia đình di trú tới Mỹ từ Trung Mỹ tiếp tục gia tăng.

Trong sáu tháng đầu của năm tài khóa 2019 (tính từ tháng 10/2018), tổng số người bị bắt giữ tại biên giới là thành viên gia đình đã tăng 370% so với cùng kỳ năm ngoái. Khoảng 60% của tổng số người vượt biên trái phép tính đến thời điểm này của năm tài khóa 2019 là thành viên gia đình. Để so sánh, thời điểm những năm 1990 và 2000, đa số người vượt biên vào Mỹ là đàn ông trưởng thành tới từ Mexico.

Cũng theo CBP, gần 9.000 người vượt biên chạm trán lực lượng chấp pháp Mỹ tại các cửa khẩu miền nam là trẻ em di cư không có bố mẹ hoặc người giám hộ đi cùng.

CBP cho biết thêm rằng cách thức mà các gia đình và trẻ em không có người đi cùng đang di chuyển tới Mỹ là khác so với những năm trước đây.

Trong năm tài khóa 2019, hơn 100 nhóm từ 100 người trở lên đã xuất hiện tại biên giới, vượt qua các điểm chốt của đường biên dài 1.900 dặm có ít hoặc không có hàng rào.

Trong năm tài khóa 2017, CBP ghi nhận chỉ có 2 nhóm từ 100 người trở lên xuất hiện tại biên giới miền nam. Số lượng các nhóm như này bị bắt giữ trong năm tài khóa 2018 đã tăng lên 13.

Tỷ lệ các nhóm lớn vượt biên trái phép và đầu hàng lực lượng chấp pháp Mỹ để xin tị nạn đã tăng lên trong ba tháng qua. Những khu vực biên giới Mỹ – Mexico với nhiều nhóm nhỏ di cư bộ hành là Thung lũng Rio Grande; Vùng El Paso bao gồm tất cả bang New Mexico và khu vực Tucson của bang Arizona.

Đằng sau những con số này là một câu chuyện mới, một vấn đề mới. Trước đây, đa số lớn người nhập cư bất hợp pháp là đàn ông trưởng thành từ Mexico. Họ có thể nhanh chóng trở về nước qua biên giới. Ngày nay, gia tăng “những người xin tị nạn” đến từ Trung Mỹ, nhiều người trong số này được những kẻ buôn người huấn luyện để khai thác hệ thống tị nạn dễ dãi của nước Mỹ.

Trao đổi với Tổng thống Trump khi ông đi thị sát biên giới miền nam hôm thứ Sáu tuần trước, Chỉ huy trưởng Tuần tra biên giới khu vực El Centro, ông Gloria Chavez đã nói rằng không có cách nào để chuẩn bị cho “số lượng người này, ‘các đơn vị gia đình’, và trẻ em và các nhóm bộ hành được tổ chức đang tiến tới biên giới này ngày nay. Lực lượng của chúng tôi đang phải phân tán theo nhiều hướng khác nhau.”

Thư ký báo chí Tòa Bạch Ốc Sarah Sanders mới đây đã viết: “Thật buồn khi Mexico hiện nay đang thực hiện đảm bảo biên giới của chúng ta nhiều hơn đảng Dân chủ. Tổng thống Trump sẽ làm mọi cách để giữ an toàn cho người Mỹ.”

Như Ngọc