Iran cảnh báo ông Trump ‘đã mắc sai lầm’, không tin Anh, Pháp, Đức

Sau khi ông Trump tuyên bố rút nước Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran 2015, lãnh đạo tối cao của Cộng hòa Hồi giáo Iran, Ayatollah Ali Khamenei đã có phản ứng đầu tiên. Ông Khamenei lên án trực tiếp Tổng thống Mỹ, nói rằng ông Trump “đã mắc sai lầm”. Đồng thời, lãnh đạo tối cao của Iran tuyên bố không tin các nước phương Tây và yêu cầu Anh, Pháp, Đức cần cam kết duy trì thỏa thuận trước khi Iran đồng ý tiếp tục ở lại hiệp định đa phương này.

Embed from Getty Images

Lãnh đạo tối cao Iran Ali Khamenei

Trước khi ông Khamenei lên tiếng chính thức, Tổng thống Iran Hassan Rouhani đã nói rằng ông sẽ cố gắng cứu vớt thỏa thuận hạt nhân 2015.

Ông Rouhani đã nói rằng Iran đang chuẩn bị để tái khởi động việc làm giàu uranium trong trường hợp thỏa thuận hạt nhân đổ vỡ, nhưng vị Tổng thống được phương Tây đánh giá là một nhà cải cách có thiên hướng ôn hòa cũng nói thêm rằng: “Nếu chúng tôi đạt được các mục tiêu của thỏa thuận khi hợp tác với các thành viên cùng ký kết khác, thỏa thuận này sẽ vẫn được duy trì”.

Trái với quan điểm hòa dịu của ông Rouhani, lãnh đạo tối cao thực tế của Iran ông Ali Khamenei thể hiện rõ sự hoài nghi với phương Tây.

BBC dẫn lời ông Khamenei phát biểu trên truyền hình nhà nước Iran nói rằng: “Tôi đã nói từ ngày đầu rồi: Đừng tin Mỹ”.

Ông Khamenei cho biết ông cũng không tin Anh, Pháp hay Đức và sẽ cần “sự đảm bảo” từ các nước phương Tây này trước khi tiếp tục duy trì thỏa thuận hạt nhân.

Theo BBC, khi phát biểu trước chính phủ Iran, ông Khamenei đã nói: “Chúng tôi nghe thấy rằng quý vị muốn tiếp tục thỏa thuận hạt nhân này với ba nước Châu Âu. Tôi không có niềm tin đối với ba nước này”.

“Nếu quý vị muốn quyết định về thỏa thuận, hãy đạt được sự cam kết thực sự, nếu không ngày mai họ sẽ làm điều tương tự như Mỹ đã làm”, ông Khamenei nhấn mạnh.

Lãnh đạo tối cao Iran cảnh báo các thành viên chính phủ rằng: “Lời nói của họ không có giá trị. Hôm nay họ nói một kiểu và ngày mai lại kiểu khác. Họ không có liêm sỉ”.

Về phía Mỹ, họ cũng đã lường trước việc Iran có thể cũng sẽ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân và tái khởi động lại việc sản xuất loại vũ khí hủy diệt này.

Phát biểu với báo giới tại Nhà Trắng hôm thứ Tư (9/5), ông Trump đã nói rằng ông hy vọng Iran sẽ sẵn sàng đàm phán một thỏa thuận mới. Nhưng Tổng thống Mỹ cũng nói thêm: “Tôi muốn khuyên Iran đừng khởi động chương trình hạt nhân của họ. Tôi rất mạnh mẽ muốn khuyên họ như vậy. Nếu họ làm điều đó sẽ gặp phải hậu quả rất nặng nề’’.

Các cường quốc khác tham gia thỏa thuận Iran bày tỏ sự tiếc nuối trước quyết định rút lui của Mỹ. Những nước này nói rằng họ sẽ vẫn tiếp tục cam kết tham gia thỏa thuận và muốn thành quả sau nhiều năm đàm phán với Iran này tiếp tục được duy trì.

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng gọi quyết định của Mỹ là “sai lầm”. Trong khi, Ngoại trưởng Anh Boris Johnson cho biết Anh “không có ý định rút lui” và Thủ tướng Đức Angela Merkel khẳng định đất nước của bà sẽ “làm mọi thứ trong khả năng của mình để Iran trong tương lai vẫn tuân thủ các nghĩa vụ của họ” theo thỏa thuận đã ký.

Phát biểu trên kênh truyền hình ARD của Đức hôm thứ Tư (9/5), ông Macron nói rằng: “Tôi lấy làm tiếc về quyết định của tổng thống Mỹ. Tôi nghĩ đó là sai lầm và đó là lý do tại sao chúng ta – các nước Châu Âu đã quyết định duy trì thỏa thuận hạt nhân này”.

Trước đó, Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian cho hay: “Thỏa thuận này chưa chết. Chỉ mới có Mỹ rút lui, nhưng thỏa thuận vẫn còn đó”.

Ngoại trưởng Pháp cho biết ông sẽ có cuộc họp với những người đồng cấp Anh, Đức và Iran vào thứ Hai tuần tới.

Nga đã nói rằng họ “cực kỳ thất vọng” về quyết định của ông Trump, trong khi Trung Quốc bày tỏ sự nuối tiếc.

Các đồng minh của Mỹ tại Trung Đông là Ả Rập Saudi và Israel đã hoan nghênh quyết định của ông Trump.

Hôm thứ Tư (9/5), Ả Rập Saudi ám chỉ rằng họ sẽ tính toán đến việc phát triển vũ khí hạt nhân nếu Iran khởi động lại việc đó.

Ngoại trưởng Ả Rập Saudi Adel al-Jubeir nói với CNN rằng: “Chúng tôi đã từng nói rõ rằng nếu Iran mưu cầu khả năng hạt nhân, chúng tôi sẽ làm mọi thứ chúng tôi có thể để đạt được điều tương tự”.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu từng chỉ trích mạnh mẽ thỏa thuận Iran 2015, đã nói rằng ông “hoàn toàn ủng hộ” quyết định rút lui của ông Trump khỏi thỏa thuận “thảm họa” này.

Xuân Thành (T/h)