Hôm thứ Năm (3/8), tờ Nhật báo Phố Wall (WSJ) đăng thông tin cho hay Công tố viên đặc biệt Robert Mueller đã lựa chọn một Bồi thẩm đoàn cho tiến trình điều tra vụ việc cáo buộc Nga can thiệp vào bầu cử Mỹ năm 2016.

Động thái này được xem là một dấu hiệu cho thấy cuộc điều tra về can thiệp bầu cử và có thể thông đồng với chiến dịch của ông Trump đang nóng lên và bước vào một giai đoạn mới. Reuters cũng thông báo Bồi thẩm đoàn đã ban hành trát hầu tòa liên quan đến cuộc gặp của con cả Tổng thống Trump, ông Donald Trump Jr với một luật sư người Nga và những người khác trong năm 2016.

Với việc lựa chọn Bồi thảm đoàn, ông Mueller  đang đưa cuộc điều tra Nga sang một giai đoạn mới

Phía Nga đã phủ nhận nhúng tay vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ. Tổng thống Trump cũng đã mạnh mẽ bác bỏ cáo buộc thông đồng với Moscow và thường xuyên gọi vụ điều tra này là một “cuộc săn phù thủy”.

Ông Ty Cobb, cố vấn đặc biệt của tổng thống, hôm thứ Năm (3/8) đã trao đổi với Fox News rằng ông không biết việc ông Mueller đã lựa chọn một Bồi thẩm đoàn mới, nhưng cũng nói rằng: “Chúng tôi ủng hộ bất cứ điều gì có thể đưa vụ điều tra này đến một kết luận nhanh chóng”.

Ông Cobb cũng nói với các phóng viên rằng: “Các vấn đề liên quan đến Bồi thẩm đoàn thường là bí mật” và Nhà Trắng “cam kết hợp tác đầy đủ với ông Mueller”.

Luật sư của Tổng thống Trump, ông John Dowd nói với Fox News: “Chúng tôi không có lý do gì để tin việc Tổng thống Trump đang bị điều tra”.

Thư ký báo chí Nhà Trắng, bà Sarah Huckabee Sanders đã lưu ý rằng cựu Giám đốc FBI James Comey từ đầu năm nay đã nhiều lần nói ông Trump không bị điều tra.

Fox News cho hay ông Muller hiện tại đã có được 16 công tố viên làm việc trong đội của mình để chuyên trách điều tra vụ Nga. Ông Muller được bổ nhiệm vị trí Công tố viên đặc biệt từ hồi tháng 5. Trước khi có sự tham gia của ông Muller, các công tố viên liên bang đã từng sử dụng một Bồi thẩm đoàn khác ở Alexandria, Virginia để giúp điều tra cựu cố vấn an ninh quốc gia Michael Flynn.

Vụ án của ông Flynn tập trung vào các công việc liên quan đến các công ty tư nhân của ông này bị cáo buộc hoạt động vì lợi ích của nước ngoài.

Hiện tại văn phòng của Công tố viên đặc biệt Robert Mueller không có bình luận gì về thông tin lựa chọn Bồi thẩm đoàn mới mà WSJ đăng tải.

Trong khi đó, Tổng thống Trump và các đồng minh trong nhiều tuần gần đây đã công khai chỉ trích ông Muller. Một nhà lập pháp đảng Cộng hòa thậm chí còn kêu gọi Công tố viên đặc biệt này hãy dẹp sang một bên.

Các nhà lập pháp khác cho rằng việc ông Muller lựa chọn Bồi thẩm đoàn có thể là bước đi gúp ông ta che chắn khỏi bị sa thải.

Ông Thomas Zeno, cựu công tố viên liên bang, nói với WSJ rằng việc lựa chọn Bồi thẩm đoàn là “xác nhận rằng cuộc điều tra đang diễn ra mạnh mẽ”.

Ông Zeno lưu ý rằng bước đi này không có nghĩa ông Mueller sẽ đưa ra các cáo trạng, nhưng cũng nói thêm rằng “điều đó cho thấy ông ta rất nghiêm túc. Ông ấy sẽ không làm điều này nếu [cuộc điều tra] vẫn đang quanh co”.

Bồi thẩm đoàn hoạt động thế nào?

Bồi thẩm đoàn đóng một vai trò quan trọng trong tiến trình tố tụng hình sự tại Mỹ. Một công tố viên sẽ làm việc với Bồi thẩm đoàn để quyết định có nên truy tố tội phạm hoặc đưa ra bản cáo trạng chống lại một bị đơn tiềm tàng hay không và sự tham vấn này thông thường được dành cho các tội nghiêm trọng. Các thành viên Bồi thẩm đoàn có thể được gọi giữ vai trò Bồi thẩm đoàn trong nhiều tháng, nhưng chỉ cần ra tòa vài ngày trong mỗi tháng. Số lượng một Bồi thẩm đoàn thông thường gồm từ 6 đến 12 người, nhưng trong hệ thống liên bang, một Bồi thẩm đoàn có thể có từ 16 đến 23 thành viên.

Có thể hiểu, Bồi thẩm đoàn ở Mỹ không phải là thành viên của Hội đồng xét xử mà đó là một nhóm tiến hành tố tụng độc lập với Thẩm phán. Bồi thẩm đoàn xem xét, cân nhắc và đưa ra quyết định đối với vụ án, trên cơ sở quyết định của Bồi thẩm đoàn mà Thầm phán đưa ra phán quyết cuối cùng.

Tổng thống Mỹ Thomas Jefferson từng nói: “Nếu tôi được yêu cầu lựa chọn để quyết định cho phép các công dân tham gia vào quá trình lập pháp hay tư pháp, thì tôi sẽ trả lời có lẽ tốt hơn cả là để họ tham gia vào quá trình tư pháp. Thực thi pháp luật là một công việc còn quan trọng hơn nhiều so với xây dựng pháp luật”.

Những yêu cầu cần thiết để được chọn vào danh sách Bồi thẩm đoàn

– Phải trên 18 tuổi và phải cư ngụ trong khu vực quận của tòa án.

– Phải là công dân Mỹ, không bị bệnh tâm thần, biết đọc và viết tiếng Anh.

– Chưa từng nằm trong Bồi thẩm đoàn 6 ngày liên tục tại tòa án của quận (county) trong vòng 3 tháng, hoặc tòa án của khu vực (district) trong vòng 6 tháng.

– Chưa từng bị đi tù tội (hay bị tố cáo, đang chờ ra tòa) về cướp hay hình sự.

Quyết định của Bồi thẩm đoàn và quyết định của Công tố viên

Bồi thẩm đoàn không cần một quyết định nhất trí từ tất cả các thành viên để truy tố, nhưng cần đa số 2/3 hoặc 3/4 đồng ý cho một bản cáo trạng (tùy thuộc vào thẩm quyền). Mặc dù Bồi thẩm đoàn có thể không quyết định truy tố, nhưng Công tố viên vẫn có thể đưa bị can ra xét xử nếu Công tố viên nghĩ rằng có căn cứ đủ mạnh để làm việc đó. Tuy nhiên, tiến trình bồi thẩm đoàn thường là một thử nghiệm có giá trị cho các công tố viên trong việc ra quyết định có đưa vụ án ra tòa hay không.

Nếu Bồi thẩm đoàn quyết định truy tố, hầu như phiên toà sẽ bắt đầu nhanh hơn. Nếu không có cáo buộc của Bồi thẩm đoàn, Công tố viên phải chứng minh cho Thẩm phán phiên xét xử rằng mình có đủ bằng chứng để tiếp tục vụ án. Nếu có bản cáo trạng của Bồi thẩm đoàn, Công tố viên có thể bỏ qua bước đó và tiến hành đưa trực tiếp vụ án ra tòa.

Xuân Thành

Xem thêm: