Cá mập Greenland là loài ăn xác chết nổi tiếng, chúng ăn mọi thứ: cá voi, mực, cá và cả nai sừng tấm Bắc Mỹ… So với các loài cá mập khác, chúng chậm chạp đến đáng thương, bơi với tốc độ khoảng 1,6km/h.

Báo cáo trước đây cho biết cá mập Greenland chỉ phát triển vài cm mỗi năm và con trưởng thành dài khoảng 5m. Steven Campana, chuyên gia cá mập của ĐH Iceland cho biết, cá nhà sinh vật học đã cố xác định tuổi của loài này trong nhiều năm, nhưng thất bại. “Loài cá mập này đứng trên cùng của chuỗi thức ăn vùng biển Bắc Cực, thật khó tin khi chúng ta không biết chúng sống được 20 năm, hay 1000 năm.”

Cách xác định tuổi độc đáo

Thông thường, có thể xác định tuổi của các loài cá nhờ đếm các lớp “đá” vôi (canxi cacbonat) trong tai chúng, cũng giống như đếm vòng tuổi của cây, nhưng loài cá mập không có loại đá này. Ngoài ra, cá mập Greenland lại không có loại mô giàu canxi để có thể đo tuổi bằng phương pháp này.

Theo báo cáo của trang Science, nhóm nghiên cứu đứng đầu bởi Julius Nielsen của ĐH Copenhagen đã phải dùng một phương pháp khác: đo các lớp thuỷ tinh thể (lens) trong mắt cá mập. Các lớp này được cấu tạo từ protein và tích tụ theo thời gian từ khi cá còn trong bụng mẹ.

Để xác định thời điểm hình thành protein này trong bụng cá mẹ, các nhà khoa học đã dùng phương pháp đo đồng vị phóng xạ cacbon C14, đồng thời khôn ngoan vận dụng hiệu ứng phụ của vụ thử bom hạt nhân trong thập niên 50: khi các quả bom phát nổ, chúng làm tăng mức cacbon C14 trong không khí, từ đó làm tăng vọt mức cacbon C14 trong chuỗi thức ăn của vùng biển Bắc Đại Tây Dương vào gian đoạn này. Đây là một cột mốc hữu ích.

Kết quả

Nhóm của Nielsen đã đo lường trên 28 con cá mập Greenland, 2 con cá mập nhỏ nhất có tỉ lệ cacbon C14 cao nhất cho thấy chúng được sinh ra khoảng đầu thập niên 60 khi đồng vị phóng xạ này đã xâm nhập nhiều vào chuỗi thức ăn.

Bằng cách đo cacbon C14 kết hợp với sử dụng chiều dài thân cá mập để xác định tuổi, nhóm nghiên cứu đã khám phá ra 1 con có độ tuổi lên tới 392, +/- 120 năm, tức năm sinh của nó có thể là 1624!

Như vậy, cá mập Greenland đã vượt qua cá mập đầu búa – vốn có tuổi thọ khoảng 200 năm. Ngoài ra, cá mập Greenland chỉ đạt độ tuổi trưởng thành sau 150 năm. Quả là quãng thời gian dài đằng đẵng.

Các nhà khoa học đang lo ngại về hiệu ứng của Trái Đất ấm dần lên đối với loài cá này, vì chúng có tốc độ lớn chậm, nên sẽ là đối tượng chịu tác động mạnh nếu có sự thay đổi trong môi trường sống.

Phong Trần (T/H)