Hôm 4/12, Tổng thống tân cử của Hoa Kỳ Donald Trump bất ngờ chỉ trích Trung Quốc về thương mại vấn đề quân sự hoá biển Đông, ngay sau cuộc điện đàm với Tổng thống Đài Loan khiến Trung Quốc phản đối.

Trên trang Twitter chính thức với gần 17 triệu người theo dõi, ông Trump viết: Trung Quốc hỏi chúng ta việc họ phá giá đồng nội tệ (khiến các công ty của Mỹ khó cạnh tranh), đánh thuế nặng các sản phẩm của chúng ta vào nước họ (Mỹ không đánh thuế họ) hay xây dựng một tổ hợp quân sự đồ sộ giữa biển Đông? Tôi không nghĩ vậy”.

Cho tới nay, Trung Quốc đã bồi đắp nhiều đảo ở Trường Sa, xây trên đó các phi đạo, hải cảng, hệ thống radar với tốc độ ồ ạt, gây lo ngại không chỉ cho các nước trong khu vực, mà cả Hoa Kỳ.

Trong thời gian tranh cử, ông Donald Trump rất ít khi nói về biển Đông mà chạy đua dựa trên khẩu hiệu “đặt nước Mỹ trước tiên”. Điều này khiến các đồng minh của Hoa Kỳ tại châu Âu cũng như châu Á quan ngại, đặc biệt vì chính sách xoay trục sang châu Á mà ông Obama dày công xây dựng có thể bị đổ bể sau khi Trump nắm quyền.

Tuy nhiên thông điệp cứng rắn mới nhất về biển Đông có thể tạo hy vọng cho một số quốc gia đối nghịch với Trung Quốc tại vùng biển này như Việt Nam. Điều này cho thấy tổng thống Mỹ tương lai sẽ không nhắm mắt bỏ qua cho Trung Quốc muốn làm gì thì làm.

Ngoài ra, vấn đề thao túng tiền tệ và thương mại của Trung Quốc được ông nhắc đi nhắc lại nhiều lần trong suốt quá trình tranh cử. Người ta trông đợi những đợt căng thẳng thương mại giữa hai nước sẽ sớm xuất hiện khi Trump thực hiện những chính sách bảo hộ hàng hoá trong nước như tăng thuế mạnh với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc và gây sức ép buộc Bắc Kinh buông lỏng tỷ giá.

Dòng Tweet ngắn ngủi nhưng khiến truyền thông tốn nhiều giấy mực phân tích xuất hiện chỉ vài ngày sau cuộc điện đàm với Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn vào cuối tuần trước.

Đây là lần đầu tiên có một tiếp xúc như vậy giữa lãnh đạo hai nước kể từ năm 1979, khi Hoa Kỳ chính thức công nhận một nước Trung Quốc duy nhất, mà Đài Loan là một bộ phận không thể tách rời.

Bộ Ngoại Giao Trung Quốc sau đó đã gởi công hàm phản đối Hoa Kỳ và ông Donald Trump, và truyền thông nước này cũng chỉ nói rằng việc ông Trump nhận điện thoại của bà Thái thể hiện sự thiếu kinh nghiệm chính trường của nhà tỷ phú bước ngang sang chính trị. Tuy nhiên, sự việc này cùng với dòng tweet mới nhất, các nhà quan sát cho rằng ông Trump sẽ lãnh đạo với đường lối cứng rắn, không nhượng bộ Bắc Kinh như dưới thời ông Obama.

Đức Trí (T/H)