Quốc hội vừa thông qua Luật các Tổ chức tín dụng (TCTD) sửa đổi, theo đó, từ ngày 15/1/2018 sẽ cho phép phá sản ngân hàng thuộc diện kiểm soát đặc biệt để tái cơ cấu các TCTD trong hệ thống.

tien gui ngan hang
(Ảnh qua: vietnambiz)

Trong phiên họp chiều qua (20/11), Quốc hội đã thông qua Luật các TCTD với tỷ lệ tán thành 88,8%.

Dự thảo luật vừa được thông qua tập trung vào 5 phương án để cơ cấu lại các TCTD được kiểm soát đặc biệt. Trong đó bao gồm các phương án như:

  1. Phương án phục hồi;
  2. Phương án sáp nhập, hợp nhất, chuyển nhượng toàn bộ cổ phần, phần vốn góp;
  3. Phương án giải thể;
  4. Phương án chuyển giao bắt buộc;
  5. Phương án phá sản.

Đây là lần đầu tiên có phương án cho phép một TCTD phá sản để tái cấu trúc hệ thống.

Trước đó, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Lê Minh Hưng đã đề nghị bổ sung quy định miễn trách nhiệm của người tham gia cơ cấu lại TCTD. Tuy nhiên, dự thảo luật được Quốc hội thông qua không có quy định này. Uỷ ban Thường vụ Quốc hội lý giải, điều này đã có quy định tại các luật khác có liên quan để tránh xung đột pháp lý khi xử lý trách nhiệm đối với cán bộ, công chức và các trách nhiệm dân sự, hình sự khác.

Cũng theo Thống đốc khi giải trình trước Quốc hội đã nói, để tránh đổ vỡ và gây mất an toàn hệ thống các TCTD, bảo đảm lợi ích của người gửi tiền, không ảnh hưởng đến an ninh tiền tệ quốc gia, trật tự an toàn xã hội, Chính phủ có thể quyết định áp dụng việc chi trả vượt hạn mức bảo hiểm tiền gửi trong trường hợp phá sản TCTD. Nguồn sử dụng để hỗ trợ chi trả sẽ không dùng ngân sách Nhà nước, theo đúng nghị quyết của Quốc hội, mà có thể sử dụng các nguồn lực Nhà nước khác để xử lý vấn đề này. Tuy nhiên, điều này cũng không được quy định trong Luật mới được thông qua mà sẽ được xem xét tùy theo trường hợp cụ thể.

Rủi ro của người gửi tiền chưa được xét đến

Trong khi cho phép phá sản ngân hàng yếu kém sẽ cho phép các nhà làm chính sách cơ cấu lại TCTD hiệu quả. Thì câu hỏi đặt ra là vị trí của người gửi tiền đang được đặt ở đâu trên bàn nghị sự?

Theo luật bảo hiểm tiền gửi, khách hàng chỉ nhận được tối đa 75 triệu đồng/sổ tiết kiệm nếu ngân hàng người gửi tiền bị phá sản.

Trong phiên chất vấn với Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng vào sáng ngày 17/11 mới đây, nhiều đại biểu đã bày tỏ quan tâm đến vấn đề tái cơ cấu các TCTD và xử lý nợ xấu. Các đại biểu băn khoăn về tiền gửi của người dân trong ngân hàng sẽ ra sao khi cho phép phá sản ngân hàng bởi 80% tiền trong ngân hàng là của người dân.

Đại biểu Đinh Duy Vượt (Gia Lai) nói người dân bất an với việc mua bắt buộc ngân hàng 0 đồng. “Trên 80% vốn ngân hàng đều là tiền gửi của nhân dân, nếu đổ vỡ sẽ tạo hiệu ứng domino gây thiệt hại nặng nề“, ông Vượt nêu vấn đề.

Đáp lại mối quan tâm của các đại biểu, Thống đốc trả lời một cách khái quát: Trong bất kỳ trường hợp nào, xử lý phương án đối với các TCTD, mục tiêu đầu tiên là phải đảm bảo an ninh kinh tế, đảm bảo trật tự an toàn xã hội, đảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng, đồng thời giữ được lòng tin của người gửi tiền vào hệ thống và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người gửi tiền.

Thống đốc khẳng định, bất cứ khi nào hoặc chọn bất cứ giải pháp nào thì mục tiêu đó phải được đảm bảo, chính vì vậy dự thảo Luật các TCTD sửa đổi của Chính phủ đã đề xuất nội dung rất cụ thể.

Khách hàng là người cuối cùng biết được thông tin ngân hàng phá sản sau khi được NHNN công bố thông tin.

Do đó, nhiều đại biểu Quốc hội đã nêu ra vấn đề bất công đối với người gửi tiền này trong phiên chất vấn 17/11.

Đại biểu Bùi Huyền Mai (Hà Nội) rất quan tâm đến việc NHNN thực hiện xếp hạng các TCTD đã 10 năm nay, nhưng không bao giờ công bố cho người dân được biết.

Đại biểu Tô Thị Bích Châu (TP.HCM) cũng cho rằng, việc cho phá sản ngân hàng nhưng bảo hiểm tiền gửi chỉ được tối đa 75 triệu đồng khiến người dân rất lo lắng. Vậy làm sao để người dân nhận biết được ngân hàng yếu kém? Nếu như hiện nay, người dân cứ gửi vào ngân hàng lớn cho chắc ăn, thì còn cơ hội nào cho các TCTD nhỏ?

Trả lời về vấn đề này, Thống đốc cho biết NHNN đang thực hiện xếp hạng các TCTD theo Dự thảo thông tư quy định về xếp hạng các TCTD thay thế cho Quyết định sô 06/2008, tuy nhiên, kết quả xếp hạng sẽ chỉ được gửi cho từng TCTD mà không được công bố công khai cho người dân bởi vì theo Thống đốc, việc xếp hạng TCTD được dùng để quản lý điều hành chính sách.

“Tới đây trong nước cũng sẽ phát triển các công ty xếp hạng tín nhiệm ngân hàng để phục vụ công khai thông tin cho các nhà đầu tư và người gửi tiền”, Thống đốc cho hay.

Như vậy, người gửi tiền sẽ không biết được tình hình sức khỏe cũng như xếp hạng tín nhiệm của ngân hàng mà mình đang gửi tiền, với việc khách hàng chỉ được chi trả tối đa 75 triệu đồng/sổ tiết kiệm, rủi ro của khách hàng sẽ rất lớn khi một ngân hàng tuyên bố phá sản.

law shutterstock 299616494
(Ảnh minh họa: Shutterstock.com)

Luật các TCTD quy định rõ về các trường hợp cụ thể sẽ đưa TCTD vào diện kiểm soát đặc biệt. Cụ thể, TCTD được xem xét đặt vào tình trạng kiểm soát đặc biệt khi lâm vào một trong các trường hợp sau:

  1. Mất, có nguy cơ mất khả năng chi trả hoặc mất, có nguy cơ mất khả năng thanh toán theo quy định của NHNN;
  2. Số lỗ lũy kế của TCTD lớn hơn 50% giá trị của vốn điều lệ và các quỹ dự trữ ghi trong báo cáo tài chính đã được kiểm toán gần nhất;
  3. Hai năm liên tục bị xếp hạng yếu kém theo quy định của NHNN;
  4. Không duy trì được tỷ lệ an toàn vốn trong thời hạn 12 tháng liên tục hoặc tỷ lệ an toàn vốn thấp hơn 4% trong thời hạn 06 tháng liên tục.

Khi có nguy cơ mất khả năng chi trả, nguy cơ mất khả năng thanh toán,TCTD phải kịp thời báo cáo NHNN về thực trạng, nguyên nhân, các biện pháp đã áp dụng, các biện pháp dự kiến áp dụng để khắc phục và các đề xuất, kiến nghị với NHNN.

Phương án phá sản bao gồm các nội dung tối thiểu như sau:

  1. Đánh giá thực trạng và quá trình xử lý TCTD được kiểm soát đặc biệt được quyết định chủ trương phá sản;
  2. Đánh giá tác động của việc thực hiện phương án phá sản TCTD được kiểm soát đặc biệt đối với sự an toàn của hệ thống TCTD;
  3. Phương án chi trả tiền gửi của khách hàng là cá nhân;

Lộ trình thực hiện và trách nhiệm triển khai phương án phá sản.
NHNN sẽ trình Chính phủ quyết định chủ trương phá sản TCTD được kiểm soát đặc biệt theo quy định tại Luật này khi TCTD đó lâm vào tình trạng phá sản.

Trong vòng 30 ngày kể từ ngày Chính phủ quyết định cho phép phá sản TCTD được kiểm soát đặc biệt, Ban kiểm soát đặc biệt có trách nhiệm phối hợp với TCTD được kiểm soát đặc biệt, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam xây dựng phương án phá sản TCTD được kiểm soát đặc biệt trình NHNN xem xét.

Luật TCTD sửa đổi cũng nêu rõ trong trường hợp xây dựng phương án phá sản quỹ tín dụng nhân dân, Ban kiểm soát đặc biệt có trách nhiệm phối hợp với quỹ tín dụng nhân dân được kiểm soát đặc biệt, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam và Ngân hàng Hợp tác xã Việt Nam thực hiện.

Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được phương án phá sản, NHNN có trách nhiệm xem xét, đánh giá tính khả thi của phương án, trình Chính phủ phê duyệt phương án phá sản TCTD được kiểm soát đặc biệt.

Chân Hồ (T/h)

Xem thêm: